རྫོགས་ཆེན་པདྨ་ཐང་གི“མཐོ་རྒྱུགས་རྩོམ་ཡིག”ཅིག
— ༸ཁྱབ་བདག་བླ་མ་པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་ལྗགས་རྩོམ་གྲགས་ཆེན«དུས་རིག»གི་ཁྱད་ཆོས་རོབ་ཙམ་བརྗོད་པ།
འུ་ཅག་སྐྱེ་བོ་སུ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་འགྲོ་བ་མིའི་སྐྱེ་བ་བླངས་ཕྱིན་ཆད། རིགས་རྒྱུད་མཐོ་དམན་དང་། སྐྱེས་བུ་རབ་འབྲིང་ཐ་གསུམ། བྱ་བ་བཟང་ངན་ལ་མ་ལྟོས་པར་མི་ཚེ་གང་བོར“རྒྱུགས”ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་སྤྲོད་དགོས་ངེས་སུ་ཟད་ལ། སོ་སོས“རྒྱུགས”སྤྲད་པའི་ལེགས་ཉེས་ལ་བརྟེན་ནས་གནས་སྐབས་ཀྱི་ཕན་པ་དང་། གཏན་གྱི་བདེ་བར་ཡིད་བཞིན་དུ་རོལ་ཐུབ་མིན་གྱི་ལས་དབང་གདམ་ཀ་བྱེད་བཞིན་ཡོད།
ཁྱབ་བདག་བླ་མ་པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་ལ་མཚོན་ནས་ཞུས་ནའང་། སྐུ་ཚེ་འདིར“རྒྱུགས”ཏག་ཏག་སྤྲད་དེ་འཚོ་ཞིང་གཞེས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཁོང་ཉིད་དགུང་ན་ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་སྐབས་སུ་རྫོགས་ཆེན་དགོན་པ་རུ་གོང་མའི་ཁྲི་ལ་མངའ་གསོལ་རྗེས། སྙིགས་དུས་ཀྱི་མི་ལ་བཞད་པའི་རྡོ་རྗེ་དང་མི་གཉིས་པ་ཨ་བུ་ལྷ་སྒང་དང་ཐོག་མར་མཇལ་ཁ་ཞུས་པའི་ཚེ། ཨ་བུ་ལྷ་སྒང་ཚང་གིས་ཁོང་ལ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྫ་དཔལ་སྤྲུལ་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབང་པོའི་ཞལ་སྔ་ནས་མཛད་པའི«བསྐལ་མང་གོང་ནས»ཞེས་པའི་ལྗགས་ལུང་གི་ཆོས་འབྲེལ་གནང་སྟེ། ཕྱིས་སུ་རྒྱུགས་སྤྲོད་དགོས་ཞེས་ཞལ་ཆད་བཏབ་པ་རེད། དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཁོང་རྣམ་པ་གཉིས་སླར་ཡང་ཞལ་མཇལ་བའི་སྐལ་བ་མ་བྱུང་ནའང་། ཨ་བུ་ལྷ་སྒང་མཆོག་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཁ་ཏག་ཏག་ལ་ཁོང་གི་ཕྱག་དཔེ་ལས«ཀློང་ཆེན་མཛོད་བདུན»ཆ་ཚང་ཞིག་ཉེ་གནས་བརྒྱུད་དེ་ངེས་པར་དུ་མཁན་པོ་པད་རྡོའི་མཆོག་སྤྲུལ་ལ་འཕྲོད་དུ་འཇུག་དགོས་པར་གདམས་པ་ལྟར་བླ་མའི་ཕྱག་ཏུ་དུས་ལྟར་འཕྲོད་པ་ནི། དོན་གྱིས་བརྒྱུད་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་ཞིག་གིས་གསང་ཆེན་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་བཀའ་བབས་སུ་དབང་བསྐུར་པ་མཚོན་ལ། གཞན་ཡང་ང་དགུ་ལོའི་གོད་ཆག་གི་གཉན་འཕྲང་ལ་འཕྲད་པའི་དུས་དེ་མ་ཐག་ཏུ། གདོད་མའི་མགོན་པོ་མི་ཡི་རྣམ་པར་རོལ་བ་ཡོངས་འཛིན་འཇིགས་མེད་རྟ་མགྲིན་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ་ཚང་དང་། གྲུབ་དབང་རྫོགས་ཆེན་དྲུག་པ་ཆེན་མོ་འཇིགས་བྲལ་བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེ་སོགས་ཀྱིས་ཆེད་དུ་ཚེ་དབང་ལོ་གྲངས་བཅུ་བདུན་བསྐུར་ཏེ་རྫོགས་ཆེན་བསྟན་རྒྱུད་འཛིན་པའི་གདུང་འཚོབ་དང་དུས་རབས་ཀྱི་བསྟན་མཚམས་སྦྲེལ་བའི་བྱེད་པོར་ལུང་དུ་བསྟན་མྱོང་བ་སྟེ། ཁྱབ་བདག་བླ་མས། «ངག་འདོན་རྣམ་མཁྱེན་ལམ་བཟང་གི་ལྗགས་ཁྲིད་ཆོས་རྗེ་བླ་མའི་ཞལ་ལུང»ལས། “ཁྱད་པར་དུ་འཇིགས་བྲལ་བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེས་གསུང་ཞལ་ཆེམས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཕྱིས་འབྱུང་བསྟན་པ་གཏད་རྒྱུའི་ཐུགས་རེ་གནང་ཆེན་པོ་གནང་སྟེ། ལྔ་བཅུ་ང་དགུའི་དུས་འགྱུར་གྱི་དུས། སང་དང་གནངས་ལ་སྡེ་དགེའི་དོ་དམ་ཁང་དུ་འདེད་རན་ཁར། མཁན་ཆེན་ཐུབ་བསྟན་སྙན་གྲགས་དང་ཡོངས་འཛིན་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་བཅས་ཁོང་རྣམ་པ་གསུམ་པོས་ང་ལ་ཚེ་དབང་ལོ་གྲངས་ཤིག་སང་འགྲོ་གནངས་འགྲོ་སང་འདེད་གནང་འདེད་ཀྱི་དུས་སུ་བསྐུར་ནས་སྐུ་ཚེའི་ལྷག་མ་ནས་བཟུང་སྟེ་ང་ལ་ཅིག་བསྟིམས་སོང་སྙམ་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད།”[①]ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དུས་དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཁྱབ་བདག་བླ་མ་པདྨ་སྐལ་བཟང་ཁོང་གིས་སྐུ་ཚེ་འདིར་གཡོལ་ཐབས་མེད་པའི“རྒྱུགས”ཤིག་སྤྲོད་དགོས་སུ་ཐུག་སོང་བ་རེད་ལ། “རྒྱུགས”དེ་ཡང་སྤྱིར་བཏང་གི་རྒྱུགས་ཕལ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། སྔ་འགྱུར་བསྟན་པའི་གདན་ས་དྲུག་གི་ཡ་གྱལ་རྫོགས་ཆེན་ཤྲཱི་སེངྷ་མཁས་གྲུབ་བྱེ་བའི་འབྱུང་གནས་དང་བཅས་པའི་དགོན་མ་ལག་ཅིག་གི་བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་འཇིག་རྟེན་འདིར་གནས་དང་མི་གནས་པའི་གནད་འགག་གི་རྒྱུགས་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་གོ།།
དུས་རབས་གསར་པའི་ཉི་གཞོན་ཤར་པ་དང་མཉམ་དུ་ཁྱབ་བདག་བླ་མ་ཁོང་གིས«ཀློང་ཆེན་མཛོད་བདུན»གྱིས་དབུ་དྲངས་པའི་ཆོས་ཚན་བཅུ་ཕྲག་མང་པོའི“འཆད་རྒྱུགས”སྤྲད་ནས་ལེགས་པར་འཕྲོད་ཚུལ་དང་། «རྫོགས་ཆེན་སྙན་བརྒྱུད»ཀྱིས་བསྡུས་པའི་གསུང་རྡོ་རྗེའི “རྩོམ་རྒྱུགས”མཛད་དེ་རབ་ཏུ་འཕྲོད་ཚུལ། དེ་བཞིན་རྒྱལ་སྲས་ཐང་འཁྱམས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བདག་གིར་བཞེས་ཀྱང“ངུར་སྨྲིག་གར་གྱི་རོལ་བས་ཉེར་བསྒྱུར་པའི”སྤྱོད་པས“བཙུན་རྒྱུགས”མཐར་ཕྱིན་ཚུལ། འདབ་དྲུག་པདྨའི་སྤྱིལ་ཆུང་དུ་ལོ་ངོ་མང་པོར་གསུང་ངག་བཅད་དེ“བཟང་རྒྱུགས”མངའ་བརྙེས་ཚུལ་རྣམས་རེ་ཞིག་བསྐྱུར་ཏེ། འདིར་མཁས་བླུན་བར་མ་གསུམ་ལ་གོ་བདེ་བར་མཛད་པའི་ལྗགས་རྩོམ་གྲགས་ཆེན«དུས་རིག»གི་ཁྱད་ཆོས་འགའ་ཞིག་གླེང་བར་འདོད་དོ། །
དང་པོ། ལྗགས་རྩོམ་གྲགས་ཆེན«དུས་རིག»ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།
ཁྱབ་བདག་བླ་མའི་ལྗགས་རྩོམ་ལ་མཚོན་ན། ཁོང་གི་ཕྱག་སོར་ལས་འཁྲུངས་པ་དང་། ཁོང་གི་བཀའ་ཆོས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཏབ་པ། ལོ་ཙཱ་པས་ཡིག་རིགས་གཞན་དུ་བསྒྱུར་པ་གསུམ་ཡོད་པ་ལས། «དུས་རིག»ཅེས་པའི་ལྗགས་རྩོམ་གྲགས་ཆེན་འདི་ནི་ཁོང་གིས་ཕྱག་སོར་ལས་འཁྲུངས་པའི་རིགས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། མཚན་བྱང་དངོས་ལ«དུས་ལ་དཔྱད་པ་སྒྱུ་མའི་སྣང་བརྙན»ཞེས་ཞུ་ལ། ཤིང་སྦྲེལ(2004ལོ)ལོར་མཛད་ནའང་། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས2011ལོའི་ཟླ9པར་དཔར་བའི«སྐྱབས་རྗེ་པདྨ་སྐལ་བཟང་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་རྩོམ་འབེལ་གཏམ་གཅེས་བཏུས»(དེབ་དང་པོ)སུ་འཁོད་ཅིང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས2018ལོའི་ཟླ1པོར་དཔར་བའི«ཁྱབ་བདག་རྫོགས་ཆེན་པ་པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ»དེབ་ཕྲེང་དང་པོ་རུ་ཡང་བཞུགས་ཡོད།
ལྗགས་རྩོམ་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལྟར་ན་བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་གསུམ་ཡོད་པ་ལས་ལྷུག་པ་དང་། འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་ལྟར་ན་ལྷུག་རྩོམ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ལ། ལྗགས་རྩོམ་ཧྲིལ་པོར་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་འབྲུ་བདུན་སྟོང་ལྷག་ཡོད་པ་དང་། རང་བྱུང་ཚན་པ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱིས་གྲུབ་པ་ཞིག་གོ།། དེ་སྔ་རྒྱ་ཡིག（《时间真相》）ལ་བསྒྱུར་ཏེ་འཕྲིན་སྟེགས་སོགས་སུ་བཀོད་པར་མ་ཟད། དེབ་ཆུང་བཟོས་ཏེ་ཀློག་པ་པོའི་སྤྱན་སྔར་བཀྲམས་མྱོང་བར་ཡིག་འབྲུ་ལྔ་སྟོང་ལྷག་འདུག་གོ།།
གཉིས་པ། རྩོམ་གདན་རྫོགས་བྲིས་ཀྱིས་མཛད་པ།
སྤྱིར་སྐྱ་སེར་གང་ཡིན་ལ་མ་ལྟོས་པར། ཆོས་དང་རིག་གནས་སློབ་གསོའི་འཕྲིན་ལས་པ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། དང་པོ་ནས་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་གཞི་མ་འབྲི་ཀློག་གཉིས་བྱང་ཆུབ་པར་བྱ་བ་ནི་གལ་ཆེན་ནང་གི་དོན་ཆེན་ཞིག་སྟེ། དེ་ནི་རོང་པས་ཞིང་འདེབས་ཚུལ་དང་འབྲོག་པས་ནོར་ལུག་འཚོ་ཚུལ་ཤེས་དགོས་པ་ནང་བཞིན་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་རྗེས་འཇུག་བུ་སློབ་སྐྱོང་བའི་བླ་མ་དང་དགེ་རྒན་ཞིག་ཡིན་ན། ཁོང་རིག་ཅིས་ཀྱང་བྲིས་ལག་བྱང་དང་ཀློག་ངག་བྱང་དུ་འགྲོ་དགོས་པ་ནི་ཡོན་ཏནཀུན་གྱི་རྩ་བའི་ཡང་རྩར་གཏོགས་པའི་འཇོན་ནུས་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་རེད།
ཁྱབ་བདག་བླ་མའི་ལྗགས་ཀློག་ལ་མཚོན་ན། མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་བུ་སློབ་སུས་གསན་ཀྱང་ལས་སླ་བོས་གོ་ཐུབ་པར་མ་ཟད། བཀའ་ཆོས་གནང་བའི་རྡོ་རྗེའི་གསུང་ཚིག་ལ་ཆད་ལྷག་དང་བསྐྱར་ཟློས་བྲལ་བས་ཟིན་བྲིས་སུ་འདེབས་མཁན་བུ་སློབ་དག་གིས་ཡི་གེ་ན་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་ཤིང་། མི་ལུས། ལུས་པ་མེད་པར་ཡི་གེར་ཕབ་རྐྱང་བྱས་ཆོག་པའི་ཚད་དུ་ཐོན་པ་མྱོང་བས་གྲུབ་བོ།། དེ་བཞིན་ཁོང་གི་ཕྱག་བྲིས་ལ་མཚོན་ནའང་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་མ་ཉམས་པར་རྒྱུད་འཛིན་མཛད་པ་འབའ་ཞིག་སྟེ། གང་ན་སྣག་ཚ་དང་། སྨྱུ་གུ། ཤོག་བུ་ཐར་གཅིག་ཡོད་ན་དེ་ག་རང་ནས་ཁོང་གི་ཕྱག་སོར་ལས་འཕྲུལ་བའི་ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་རི་མོའི་མེ་ཏོག་བདེ་བླག་གིས་བཞད་ཐུབ་བོ།།
དེང་སང་གི་སྐད་ཆ་ལྟར་ཞུས་ན། ཁོང་གི་འཐུས་ཚབ་བརྩམས་ཆོས«རྫོགས་ཆེན་སྙན་བརྒྱུད»དང་། གཞན་ཡང«སྐྱེ་འཆིའི་འཁྲུལ་སྣང»། «རྫོགས་བྲིས་ཀ་དཔེ»ནས་སྐབས་འདིའི་གླེང་བྱར་གྱུར་པའི«དུས་རིག»སོགས་དང་། ད་དུང་སྙན་རྩོམ་དང་། འཁྲབ་གཞུང་། འབེལ་གཏམ་མང་པོ་ནི་ཁོང་གི་ཕྱག་སོར་ལས་རྫོགས་བྲིས་ཀྱིས་མཛད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། དེ་ནི་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་གཞན་དོན་སྨིན་བྱེད་དང་། དོན་མཐུན་དོན་སྤྱོད་ཀྱིས་སློབ་མ་བསྡུ་བའི་བླ་མ་ཞིག་གིས་བྲིས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལ་རབ་ཏུ་བྱང་བའི་མཛད་པ་བསྐྱངས་པ་རེད་ལ། དེ་ནི་སྐྱ་སེར་གང་ཡིན་ལ་མ་ལྟོས་པའི་སློབ་གསོའི་ལས་རྐང་ན་བཞུགས་པའི་ཕྱི་རབས་པ་ཡོད་དོ་ཅོག་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དེང་རབས་གློག་གི་སློབ་ཁྲིད་དང་གློག་གི་ཡིག་གཟུགས་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་རྐྱང་བྱེད་མི་རུང་བའི་གདམས་ངག་གནང་བ་དང་། ཞོར་དུ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱིས་མི་ཚེ་ཟད་ཀྱང་བྲིས་ལ་མ་བྱང་བའི་དགེ་རྒན་ཁ་ཤས་ལ་ལམ་སྟོན་མིག་དཔེ་མཛད་པའང་རེད།
སྐུ་ཞབས་གཅན་རོང་བསྟན་འཛིན་ལགས་ཀྱིས«རྫོགས་བྲིས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་བརྗོད་པ་བཅུ་དྲུག་ལྷ་མོའི་འཇོ་སྒེག»ལས། “ལོ་ཆེན་བེེ་རོ་ཙ་ནའི་བྲིས་རྒྱུན་འཛིན་མཁན་རྫོགས་ཆེན་དྲུང་ཡིག་ཆོས་གྲགས་དང་། བཀའ་འགྱུར་རྒྱལ་སྲས་གཞན་ཕན་མཐའ་ཡས་ཀྱི་བྲིས་རྒྱུན་འཛིན་མཁན་རྫོགས་ཆེན་མཁན་ཆེན་པདྨ་ཚེ་དབང་དག་ལས་ཁྱབ་བདག་བླ་མར་ས་ཚ་ཚ་རྐོང་ནས་བཏོན་པ་ལྟ་བུའི་སྦྱངས་འབྲས་ཐོན་པ་ལ་གང་གི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མཁྱེན་རྩལ་མེ་ལྟར་འབར་བས་ཟུར་བརྒྱན་པའི་ཁྲོད་ནས་རྫོགས་བྲིས་ཉ་གང་ཟླ་བའི་ཆོ་འཕྲུལ་འདི་གསར་དུ་ཤར་བ་མ་ཡིན་ནམ།”[②]ཞེས་གསུངས་པ་ཡང་། ཁྱབ་བདག་བླ་མའི་རྫོགས་བྲིས་ཀྱི་ཁུངས་དང་། བརྒྱུད་པ། ཁྱད་ཆོས། སྦྱངས་འབྲས་བཅས་ཀྱི་རང་བཞིན་དངོས་སུ་བརྗོད་པའི་ཤུགས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་སྒང་གི་དགེ་སློབ་རྣམས་ལ་བྲིས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཅིས་ཀྱང་འབྱོར་དགོས་པའི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་ནན་གྱིས་བསྟན་པར་མཐོང་ངོ་།།
གསུམ་པ། ལུང་རིགས་དཔེ་གསུམ་ཆ་སྙོམས་པ།
དེང་སང་ཡིན་ན་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་བླ་མ་དམ་པ་དག་གི་བཀའ་ཆོས་ཀྱི་བརྙན་དང་། གཟུགས། སྒྲ་སོགས་ཇི་བཞིན་ཉར་ཚགས་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཚད་ལ་ཐོན་པས། མཁས་པའི་བྱ་བ་རྣམ་གསུམ་ལས་འཆད་རྩོད་གཉིས་ཀྱིས་ཀྱང་རྩོམ་པ་དང་འདྲ་བར་ཡུལ་དུས་ཀྱིས་བསྐལ་བའི་ནུས་པ་འཐོན་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། སློབ་དཔོན་ཙནྡྲ་གོ་མིའི་ཞལ་ནས། གང་ཕྱིར་མཁས་པའི་ལས་གསུམ་ལས། །འཆད་རྩོད་ངག་ལ་མ་ངེས་པ། །སྲིད་ཕྱིར་མི་འཁྲུལ་རྩོམ་པ་སྟེ། །ལེགས་ངག་མཆོག་ནི་རྩོམ་པར་གསུངས། །”ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེ་ཡང་བསྟན་བཅོས་ལྗགས་རྩོམ་མཛད་པ་ལ་ཉར་ཚགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་། རྒྱུད་འཛིན་རང་བཞིན། སྟབས་བདེའི་རང་བཞིན་ཡོད་པར་མ་ཟད། རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་ཚགས་དམ་ཞིང་བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་འཁྲུལ་བ་སེལ་བའི་ཁྱད་ཆོས་འཛོམས་དགོས་སོ།།
རྫོགས་ཆེན་བླ་མར་མཚོན་ན། བཀའ་ཆོས་ཀྱི་བརྗོད་བྱའི་དོན་ལ་འཁྲུལ་བ་དང་རྗོད་བྱེད་ཚིག་ལ་ཆད་ལྷག་ཙམ་ཡང་མེད་ན། ཁོང་གི་ཞལ་སྔ་ནས་མཛད་པའི་ལྗགས་རྩོམ་རྣམས་ནི་བུ་སློབ་དག་གིས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཏབ་པ་ལས་ཀྱང་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་བརྗོད་དོན་གནད་ལ་ཁེལ་པ་དང་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་རྣམས་འབྲེལ་ཆགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་སྨོས་མ་དགོས་སོ།།
དེང་སང་གྲོང་སྐྱ་སེར་གཉིས་ཆ་ན་རྩོམ་པ་པོ་མང་དུ་བདོག་ཀྱང་། མང་པོ་ཞིག་གིས་གྲུབ་མཐའ་ཕྱི་ནང་གི་གཞུང་དོན་ངེས་ལ་མ་ངེས་པའི་ལུང་ཚིག་མང་པོ་བསྟར་ལ་བརྒྱུས་ཏེ་རང་ཉིད་ལྟ་རྒྱ་ཆེ་མདོག་བྱེད་པ་དང་། ལ་ལས་གནས་ལུགས་ཤིག་བརྗོད་ཁུལ་བྱེད་ཀྱང་རང་ཉིད་ཀྱི་གང་བསམ་ཅི་དྲན་གྱི་ལབ་བརྡོལ་སྨྲ་བ་ལས་གཞི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་དང་མཐུན་པ་མཐོང་དཀོན་པ་དང་། ཡང་ལ་ལས་ཚིག་གི་སྤྲོས་བརྗོད་ཁོ་ན་གཙིགས་སུ་བཟུང་བས་དོན་གྱི་སྙིང་པོས་སྟོངས་པར་གྱུར་པ་རེད། འུ་ཅག་གིས«དུས་རིག»ཆ་ཚང་ལ་ཞིབ་ཏུ་མཇལ་བ་ན། ལྗགས་རྩོམ་ཧྲིལ་པོར་རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷ་དང་རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པའི་ལུང་ཚིག་ཐུང་གྲས་རེ་གཉིས་ལས་ལུང་གཞན་ཅི་ཡང་དྲངས་མེད་ལ། རྒྱལ་སྲས་ཞི་བ་ལྷའི་ལུང་དེ་ཡང་། “ཕྱི་རོལ་གྱི་དགྲ་བོ་བཏུལ་ཞིང་ཇེ་མང་དུ་འགྱུར་བས། ནང་གི་རང་ཉིད་ཀྱི་ཞེ་སྡང་དགྲ་བོ་བཏུལ་ན་ཕྱི་རོལ་གྱི་དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་ཐུལ་ཟིན། རྐང་པར་ཚེར་མ་མི་ཟུག་པའི་ཆེད་དུ་ས་སྟེང་ཀོ་བས་གཡོག་དགོས་ན་ཀོ་བས་མི་ལྡེང་ཞིང་། རང་ཉིད་ཀྱི་ལྷམ་མཐིལ་ཀོ་བས་གཡོག་ན་ས་སྟེང་ཀོ་བས་གཡོག་པ་དང་མཚུངས”[③]ཞེས«དུས་རིག»གི་ཚིག་ལྷུག་ཏུ་ཕབ་འགྱུར་མཛད་འདུག་ལ། དེ་ལས་གཞན“ང་འཆི་བས་འཇིགས་ནས་རི་ལ་བྲོས། །ནམ་འཆི་ཆ་མེད་བསྒོམས་བསྒོམས་ནས། །འཆི་མེད་གཉུག་མའི་བཙན་ས་ཟིན། །ད་འཆི་བའི་འཇིགས་ལས་གྲོལ་ནས་ཐལ། །”[④]ཞེས་སྒྲུབ་བརྒྱུད་ཤིང་རྟ་བརྒྱད་ཀྱིས་ཁྱད་མེད་དུ་ཁས་ལེན་པའི་རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པའི་གསུང་ཙམ་མ་གཏོགས་ལུང་དྲངས་མི་འདུག་ལ། ཏག་ཏག་ལུང་འདི་གཉིས་ནི་ལྗགས་རྩོམ་གསེར་གྱི་མཎྜལ་ལ་གཡུ་དྲུག་དཀར་གྱི་ཚོམ་བུ་ཕུལ་བའི་མཛེས་ཉམས་ཐོན་པར་བསམ་མོ།།
སྤྱིར་ཡིན་ན་ས་བཅད་འདིར་ལྗགས་རྩོམ་གྱི་ཚིག་སྦྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་བརྗོད་དགོས་སུ་ཐུག་ཀྱང་། དེ་ནི་ལུང་རིགས་དཔེ་གསུམ་ཀུན་ཏུ་ཏིལ་ལ་ཏིལ་མར་གྱིས་ཁྱབ་པ་ལྟ་བུ་སྣང་ཞིང་། རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་པ་དང་། རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ། སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབང་པོ། ཡོངས་འཛིན་འཇིགས་མེད་ཡོན་ཏན་མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྩོམ་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཀླུང་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་གཏེར་ཆུ་ཞིག་དང་ཀུན་ནས་མཚུངས་པ་ཞལ་མཇལ་བས་ཤེས་པར་འགྱུར་གྱི། ཁོ་བོས་བློས་བྱས་ཀྱིས་མཚོན་པར་མི་ནུས་པས་ཚིག་གི་སྤྲོས་པ་བསྐྱུང་བར་བྱའོ།།
བཞི་པ། ཀློག་པ་པོ་རབ་འབྲིང་ཐ་གསུམ་འཇུག་བདེ་བ།
དུས་རབས་གསར་པའི་ནང་དུ། གྲོང་སྐྱ་སེར་གཉིས་སུ་རྩོམ་པ་པོ་དབྱར་གྱི་ཤ་མོ་བརྡོལ་བ་ལྟར་གྲངས་མང་ལ་ཆུ་བོ་བཞིན་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བྱུང་བ་ལས། ཕྱིའི་རི་ར་བ་ཁང་ཁྱིམ་ལ་བསྟོད་པ་འབུལ་མཁན་དང་། ནང་འགྲོ་བ་མིའི་ཀུན་སྤྱོད་ལེགས་ཉེས་ཞིབ་འབྲི་བྱེད་མཁན། གསང་བ་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ཀྱི་སྔོག་མཁན་སུ་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་། གཙོ་བོ་བརྗོད་རྒྱུས་སྙིང་པོས་སྟོང་སོང་བ་མ་ཡིན་པར། བརྗོད་པར་འདོད་པའི་དོན་གང་ཞིག་རྗོད་ཐབས་ཀྱིས་མ་ལྡེང་བས་ཀློག་པ་པོ་རབ་འབྲིང་ཐ་གསུམ་གྱི་ཁམས་དང་། མོས་པ། དབང་པོ་དང་འཚམས་པའི་རྩོམ་མཆོག་ཅིག་མ་འཁྱོངས་དཀའ་བར་གྱུར་སོང་བ་རེད། དེ་ཡང་ཡིན་ཏེ། སུ་ཞིག་གིས་གནའ་རབས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལྟར། བརྗོད་བྱ་གང་ཞིག་གི་ངོ་བོ་དང་། ངེས་ཚིག། དབྱེ་བ། དགག་བཞག་སྤོང་གསུམ་དང་བཅས་པས་བྲིས་ན། གཞུང་ལུགས་རབ་འབྱམས་ལ་སྦྱངས་པ་རྒྱ་ཆེར་མ་བྱས་པ་དག་གིས་བློ་ངོར་འབྱོར་པར་དཀའ་བ་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་ལྟར་འཕྲལ་སྐད་ཀྱིས་བརྩམས་ན། རྒྱ་ཡིག་ལ་ངེས་ཤེས་མ་འདྲོངས་པའི་གྲྭ་པ་དང་སྔགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་དཀའ་བའི་མཐའ་རུ་ལྷུང་ཉེན་ཆེའོ།། དེ་བས་ཡིག་ངོ་ཆོད་དོ་ཅོག་གིས་གོ་བར་བྱ་འདོད་ན། ངེས་པར་དུ་བོད་སྐད་རྣལ་མའི་ཚིག་སྦྱོར་མ་ཉམས་པ་གཞིར་བཞག་ཐོག། དེང་རབས་ཀྱི་སྐྱེ་བོ་མང་མའི་ཕལ་སྐད་དང་བསྟུན་པའི་རྩོམ་ཐབས་ཤིག་དང་དུ་མི་ལེན་རང་ལེན་ཆགས་ཡོད་དོ།།
ཁྱབ་བདག་བླ་མའི་རྩོམ་ཐབས་ལ་མཚོན་ན། ཏག་ཏག་གནའ་དེང་ཟུང་དུ་སྦྲེལ་བའི་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པར་གསལ་ཏེ། ཁོང་གིས་གཞུང་ལུགས་དང་། ཤིས་ཚིག། བཤད་པ། འཁྲབ་གཞུང་། མགུར་མ། རྣམ་ཐར། རྟོགས་བརྗོད། བསླབ་བྱ་ཅི་ཞིག་མཛད་ཀྱང་། ཕ་སྐད་གསེར་གྱི་རྒྱུ་ཆ་མ་བོར་ཞིང་། ཕལ་སྐད་ཀྱི་རང་མདོག་མ་ཤོར་བར་མཁས་བླུན་བར་མ་སུ་ལའང་གོ་བ་རེ་སྟེར་བར་བྱེད་དེ། ཁོང་གིས“ཐམས་ཅད་སྐད་དུ་ཆོས་འདི་འགྱུར་བར་ཤོག།”ཅེས་པའི་ཚད་གཞིར་ཐོན་པར་མཛད་བཞག་ཡོད་པ་དང་འདྲའོ།། དེ་ཡང་ཁོང་གི་ལྗགས་རྩོམ་ལས«སྐྱེ་འཆིའི་འཁྲུལ་སྣང»དང«དུས་རིག»སོགས་བོད་སྐད་ཟས་སུ་ཟ་ཞིང་བོད་ཡིག་ཁ་ཏོན་ཏུ་བྱེད་པ་ཁོ་ནར“སྙན་ཞིང་འཇེབས་པ”ཙམ་མ་ཡིན་པར། རྒྱ་ཡིག་གིས་མཚོན་པའི་ཡིག་རིགས་གཞན་དུ་བསྒྱུར་པ་ན། ཡིག་རིགས་དེ་ག་རང་ལ་དབང་འབྱོར་བའི་ཀློག་པ་པོ་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོའི་ཡིད་ཀྱི་དང་བའང་ཅིག་ཅར་དུ་འཕྲོག་འགྲོ་བ་ནི་བརྗོད་བྱ་གཏིང་ཟབ་པ་ཁོ་ནས་མ་ཡིན་པར། རྗོད་བྱེད་ཀྱི་རིགས་ལམ་ཨ་ལུང་ཡང་ལུང་དུ་བསྟར་བའི་རྩོམ་ཐབས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་དང་། བརྗོད་དོན་གོ་དཀའ་བའི་བཀག་རྒྱ་མེད་པ། བརྗོད་སྙིང་གནད་ལ་འཁེལ་བས་ཀྱང་ངོ་།།
ལྔ་པ། དུས་ཚོད་སྐར་མ་ཞེ་ལྔའི་ཡུན་ལ་ལྗགས་རྩོམ་རྫོགས་པར་གྲུབ་པ།
གངས་ཅན་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་གསུམ་གྱི་བྱེ་བྲག་འཇམ་མགོན་ས་པཎ་གྱི་ཞལ་ནས། “གང་དག་ཡི་གེ་འབྲི་པ་པོ། །སྙོམ་གཙང་འགྲིག་གསུམ་ལྡན་པ་དང་། །ལེགས་མགྱོགས་དག་གསུམ་དྲུག་ཚང་ན། །མཁས་པའི་གོ་ས་ཐོབ་པ་ཡིན། །”[⑤]ཅེས་གསུངས་པ་ནི། ཕྱིའི་ཡིག་གཟུགས་ཁོ་ནར་དམིགས་པའི་ཚད་གཞི་ཉག་ཅིག་མ་ཡིན་པར། མཐར་གཏུགས་ན་ནང་ལྗགས་རྩོམ་མཛད་པའི་རྩ་བའི་ཚད་གཞིར་བརྩི་ཆོག་སྟེ། དེ་ཡང་ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཆེ་ཆུང་སྙོམས་པ་དང་། སྣག་ལམ་གཙང་བ། གྲལ་འགྲིག་པར་མ་ཟད། དེ་ལྟར་བྲིས་པའི་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་རྗོད་བྱེད་གཉིས་ཆ་ནས་ལེགས་པ་དང་། རྩོམ་འབྲི་བའི་དུས་ཀྱི་ཆ་ནས་མགྱོགས་པ། རྩོམ་པ་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཆ་ནས་ཚགས་དམ་ཞིང་དག་པ་ལའོ་ཞེས་པར་འགྲེལ་ཀྱང་མི་ཆོག་པ་ཆེར་མེད་ལ། དེ་ལྟར་ན། རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན་རྩོམ་བྲིས་ན་མགྱོགས་དང་མི་མགྱོགས་ཀྱང་གཡོལ་དུ་མེད་པའི་ཚད་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་མ་དགོས་སོ། ། སྤྱིར་བཏང་དུ། སྐྱེ་བོ་ཕལ་བ་ཞིག་གིས་དུས་ཚོད་སྐར་ཆ་གཅིག་གི་རིང་ལ་ཡིག་འབྲུ40—60ཙམ་འབྲི་པར་ཆ་བཞག་ན། དུས་ཚོད་སྐར་མ་ཞེ་ལྔའི་རིང་ལ་ཡིག་འབྲུ1800—2700ལས་འབྲི་མི་ཐུབ་ཀྱང་། ཁྱབ་བདག་བླ་མས་ཏག་ཏག་དུས་ཚོད་སྐར་མ་ཞེ་ལྔའི་རིང་ལ་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་འབྲུ7000ལྷག་བྲིས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་ཆེ་ཞིང་། དེ་ནི་རྒྱ་ཡིག་ལ་ཕབ་ཀྱང་ཡིག་འབྲུ5000ལྷག་ལ་སོན་པ་འདི་ནི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་དབང་དུ་བཏང་ན་མངོན་སུམ་དུ་གྲུབ་རྟགས་བསྟན་པ་ཞིག་དང་། ཚན་རིག་གི་དབང་དུ་བཏང་ན་ཞིབ་འཇུག་རིན་ཐང་ལྡན་པའི་འཛམ་གླིང་གི་ཟིན་ཐོ་གསར་པ་ཞིག་ལ་མི་འགྱུར་པའི་ངེས་པ་མེད་དོ་སྙམ། སྔོན་གྱི་ཚེ་འཇུ་མི་ཕམ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ལྟ་བུ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རེ་འགའི་རྩོམ་པའི་རྣམ་ཐར་དུ་འདི་འདྲ་མཐོང་དུ་ཡོད་པ་མ་གཏོགས་འདི་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་གནས་ཚུལ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ཐག་ཆོད་དོ།།
དེ་ལྟར་ཡང་ཡིན་ཏེ། འུ་ཅག་གི་ལོ་རེར་མཐོ་རྒྱུགས་སྤྲོད་པའི་སློབ་མ་ཚོར་མཚོན་ན། དུས་ཚོད་སྐར་མ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པ་ལས་རྩོམ་ཡིག་ཡིག་འབྲུ800ཅན་ཞིག་འབྲི་བར་དུས་ཚོད་སྐར་མ་བཞི་བཅུ་ནས་བརྒྱ་ལྷག་སྤྱོད་དགོས་པ་འདིས་ཀྱང་ཁྱབ་བདག་བླ་མའི་རྩོམ་རྩལ་གྱི་གསང་བ་ཞིག་བསྟན་ཟིན་པ་མ་ཡིན་ནམ།
དྲུག་པ། བརྗོད་བྱ་ཟབ་ཅིང་གནད་ལ་འཁེལ་པ།
འགྲོ་བ་མིའི་སྐད་ཆ་གང་ཞིག་གི་བརྗོད་བྱའི་ཡུལ་ལ་མཐའ་དང་མུ་མེད་དེ། ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཆགས་རིམ་ནས་ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་གྱི་བྱུང་རབས་དང་། བར་སྤྱི་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་བྲིས་ཆོག་པར་མ་ཟད། ཁ་ཕྱིར་འཁོར་ནས་ཕ་རོལ་པོའི་སྐྱོན་ཡོན་ཁོ་ན་གླེང་བ་དང་ཁ་ནང་ལ་འཁོར་ཏེ་རང་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་རང་བཞིན་འབའ་ཞིག་བྲིས་ཀྱང་མི་ཆོག་པ་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་། ས་པཎ་གྱིས། “མཁས་གང་ཤེས་བྱའི་དེ་ཁོ་ན། ། ཇི་བཞིན་རྟོགས་པ་ཡིན་པར་འདོད། །”[⑥]ཅེས་དང་། སློབ་དཔོན་རིན་པོ་ཆེས། “ཚིག་ལ་མཁས་ན་མཁས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། །མི་གཡོ་དོན་ལ་མཁས་ན་མཁས་པ་ཡིན། །”[⑦]ཅེས་དང་། ཡང་། “འདི་ཉིད་མ་ཤེས་པཎྜི་ཏ་ཡང་འཁྲུལ། །”[⑧]ཞེས་དང་། གཞན་ཡང་། ཀུན་འདུས་རིག་པའི་རྒྱུད་ལས། “ཆོས་ཀྱི་མིག་དང་མི་ལྡན་ན། །མུ་མཐའ་ཡས་པའི་ཚིག་རྣམས་ཀྱིས། །དོན་གྱི་ཐ་སྙད་ཅི་བརྗོད་ཀྱང་། །ནོར་མ་ནོར་གྱི་དོན་མི་དཔོགས། །”[⑨]ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། གཞི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་མ་ཤོད་པའི་རྩོམ་པ་ནི་ཇི་ལྟར་སྙན་ཡང་མཆོད་པར་བརྗོད་པ་ཙམ་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་བྲིས་པ་གནད་ལ་ཇི་འདྲ་འཁེལ་ཀྱང་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་བརྗོད་པ་ཙམ་ལས་མ་འདས་ལ། དེ་དག་འབྲི་བར་ཇི་ལྟར་འཇོན་ཡང་སྙན་ངག་མཁན་པོ་དང་རྩོམ་པ་པོའི་ཆོ་ལོ་ཙམ་ལས་མཁས་པའི་དབང་པོ་དང་གྲུབ་པའི་དབང་ཕྱུག་གི་ཁྲི་འཕང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ།།
དེ་ཡང་ཕྱི་རོལ་པ་དང་ནང་པ། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་། མདོ་དང་སྔགས། སྔགས་ཕྱི་པ་དང་ནང་པ། དབུ་ཕྱག་རྫོགས་གསུམ་གང་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་། དཔྱད་པར་བྱ་བའམ་གསལ་བར་བྱ་བ་ནི་གཞི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ངོ་སྤྲོད་རྒྱུ་ཁོ་ན་ལས་མ་འདས་ཤིང་། དེའི་ཆེད་དུ་ཆོས་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དང་། ལོངས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ། སྤྲུལ་སྐུ་དགའ་རབ་རྡོ་རྗེ་སོགས་རིམ་པར་བརྒྱུད་ནས་ཁྱབ་བདག་བླ་མའི་བར་དུ་གདུལ་བྱའི་ཁམས་དང་མོས་པར་འཚམས་པའི་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས། འདས་རྗེས་དང་གདམས་པ། ཞལ་ཤེས་དང་ཆིག་བརྒྱུད་རིན་ཐང་བྲལ་བ་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལངས་རྣམས་ཀྱང་། ཐེག་པ་རིམ་དགུའི་བརྡ་ཆད་ཀྱི་ཁྱད་ཙམ་ལས་འབབ་ས་ཉག་གཅིག་ནི་གཞི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ངོས་འཛིན་གྱི་སྟེང་ལ་འབབ་དགོས་སོ།།
གཞི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ངོས་འཛིན་པའི་ཐད་ནས་བརྗོད་བྱ་ཅི་ཞིག་གདམས་པའི་ཐད་ལ། ཀུན་མཁྱེན་མི་ཕམ་རྒྱ་མཚོས། “ཆོས་ལ་ཐོས་བསམ་བྱེད་པ་ནའང་། །ཚིག་ལ་མི་རྟོན་དོན་ལ་རྟོན། །དོན་རྟོགས་ན་ནི་ཚིག་གི་ལམ། །ཇི་ལྟར་བརྗོད་ཀྱང་འགལ་བ་མེད། །”[⑩]ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཁྱབ་བདག་བླ་མར་མཚོན་ན། བརྗོད་བྱ་གང་ཞིག་འདེམས་ཀྱང་གཞི་དངོས་པོའི་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་བརྗོད་པར་རྔོ་མི་ཐོགས་ཀྱང་། ཁོང་གིས་རེབ་འདིར་སྐྱེ་བོ་མཆོག་དམན་ཀུན་ལ་ཆེས་རྒྱུས་མངའ་ཆེ་བའི་དུས་ཞེས་བྱ་བ་དམིགས་སུ་བཀར་ཏེ་གནས་ལུགས་མཐར་ཐུག་ཅིག་ངོ་སྤྲོད་མཛད་འདུག་གོ།།
མི་རྣམས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་སྤྱིའི་ངོས་འཛིན་ནས་བྱེ་བྲག་དངོས་པོ་སོ་སོའི་ངོས་འཛིན་གཅིག་པ་གཅིག་རྐྱང་ཆགས་པར་དཀའ་ལ། སོ་སོས་འཁོར་འདས་བརྟན་གཡོའི་དངོས་པོར་ངོས་འཛིན་མ་འདྲ་བའི་དབང་གིས་སོ་སྐྱེ་དང་འཕགས་པ། སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས། མཁས་པ་དང་བླུན་པོ། ཕྱི་པ་དང་ནང་པའི་ཁྱད་པར་བྱུང་བ་རེད།
དུས་ལ་ངོས་འཛིན་ཚུལ་གྱི་ཐད་ནས་བཤད་ནའང་། ལ་ལས་དུས་ནི་ཉིན་ཞག་གཉིས་དང་དབྱར་དགུན་སྟོན་དཔྱིད་ཙམ་དང་། ལ་ལས་བདེན་གྲུབ་ལྟོས་མེད་ཅིག། ལ་ལས་ལྡན་མིན་འདུ་བྱེད་ཀྱི་དངོས་པོ་ཙམ། ལ་ལས་འདས་མ་འོངས་ད་ལྟའི་བདག་ཉིད་ཅིག། ལ་ལས་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པ། ལ་ལས་རྟོག་པས་བཏགས་ཙམ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་པ་སོགས་རྣམ་དབྱེ་མཐའ་ཡས་པར་འགྱུར་རོ།།
འོ་ན། ཁྱབ་བདག་བླ་མས་དུས་ལ་ངོས་འཛིན་ཇི་ལྟར་མཛད་དམ་ཞེ་ན། དང་པོ་དུས་ཞེས་པ་སྲིད་གསུམ་ཟ་མཁན་ཞིག་དང་དེ་ནས་དུས་ཀྱི་གཉེན་པོ་བཞིན་ལག་གི་རྣམ་པར་ཤར་བའི་ལྷ་ཞིག་གི་ཚུལ་དུ་བཀོད་དེ་མདོར་བསྟན་པ་ནས། བར་དུ་དུས་ཞེས་པས་ཕྱིའི་རི་ར་བ་ཁང་ཁྱིམ་དང་ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཇི་ལྟར་ཟོས་ཚུལ་ལུང་རིགས་དཔེ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ནས་རྒྱས་པར་བརྗོད་པ་དང་། ཐ་མར་རྟོག་པས་བཏགས་པའི་དུས་དང་དུས་ཀྱི་གཉེན་པོའི་རང་མཚང་རྗེན་པར་བསྟན་ཏེ་མཇུག་བསྡུས་ཡོད་པ་རེད།
དེ་ཡང་ཅུང་ཟད་ཞིབ་ཏུ་ཞུས་ན། དབང་པོ་ཐ་མ་རྣམས་ལ། “སྐར་མདའ་མཁའ་ནས་རྒྱུག་པའི་ཡུན་དང་མི་ཚེའི་མཐའ་རུ་གཏུགས་པའི་ཡུན་གཉིས་ཟད་པའི་ཆ་ནས་འདྲ་ངེས་རེད”[11]ཅེས་དང་། “ཡང་ཏིག་ཕྱི་ནང་སྣོད་བཅུད་བརྟན་དང་གཡོ་བ་ཐམས་ཅད་ཟ་བ་པོ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་དེ་སུ་ཡིན་ཁྱོད་ཀྱིས་ཨེ་ཤེས། ཁྱོད་དང་འབྲལ་བ་མེད་པར་ཉིན་མཚན་རི་མོ་དཀར་ནག་གི་ལམ་ནས་དེས་ཁྱོད་ཀྱི་ཚེ་སྲོག་ཇེ་ཐུང་དུ་གཏུང་གི་ཡོད།”[12]ཅེས་པས་དེང་སང་གི་སྐད་ཆ་ལྟར་ན་དུས་ཀྱི་རིན་ཐང་དང་། ཆོས་སྐད་ལྟར་ན་ཚེ་མི་རྟག་པ་བསྟན་འདུག།
དབང་པོ་འབྲིང་རྣམས་ལ། དུས་ཞེས་པ་འདས་དང་མ་འོངས་ད་ལྟ་གསུམ་གྱི་ཁོངས་སུ་མ་འདུས་པ་ཞིག་མེད། དེ་ཡང་དུས་འདས་པ་བྱུང་ནས་ཡལ་བའི་དངོས་མེད་མེད་པ་དང་གཅིག་པ་རེད། མ་འོངས་པ་མ་བྱུང་བ་མོ་ཤམ་གྱི་བུ་དང་རི་བོང་གི་ར་ནམ་མཁའི་པདྨོ་བཅས་མེད་པའི་དཔེ་ལྟར་མེད་པ་ཞིག་རེད། མེད་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་ད་ལྟ་ཞེས་པའི་དུས་ཤིག་གང་ནས་འོངས་ཞེས་པས་དུས་ཀྱི་སྟོང་པའི་ཆའམ་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བསྟན་འདུག།
དབང་པོ་རབ་རྣམས་ལ། “དུས་གསུམ་དུས་ལས་འདས་པའི་བཞི་པའི་དུས་ཀྱི་ཆ། དུས་གསུམ་དུས་མེད་ཀ་དག་སྟོང་པ་ཆེན་པོའི་དུས་ཞེས་བྱ་བ་འཕོ་འགྱུར་དང་བྲི་གང་གཏན་ནས་མེད་པ། སྐྱེ་འཆི་བགྲེས་རྒུད་དང་བྲལ་བ། མཁའ་ཁྱབ་མཁའ་ཡི་རྡོ་རྗེ་ཞེས་ཀྱང་ཟེར་བ་དེ་ཉིད་ནི། འཇིགས་པར་བྱེད་པ་སྲིད་གསུམ་རྔམ་ཟས་སུ་ཟ་མཁན་གྱི་དུས་ཀྱང་ཟ་བ་པོ་ཡིན་པས་ན། རང་རེ་དང་སྐད་ཅིག་ཀྱང་འབྲལ་མ་མྱོང་བའི་སེམས་ཀྱི་ཡིད་བཞིན་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་དེ་ཉིད་ཀྱི་རང་ངོ་མཇལ་ན། དུས་ཀྱིས་ཉེན་ཏེ་འཆི་བའི་འཇིགས་སྐྲགས་ཐམས་ཅད་རང་སར་ཞི་ངེས་རེད།”[13]ཅེས་དུས་ལས་ཐར་བའི་ཐབས་སྦ་གསང་མེད་པར་བསྟན་འདུག་གོ།
ད་དུང་གལ་བོ་ཆེ་ལ་ནན་ཏན་གྱི་ཚུལ་དུ། “རང་རེས་ཡང་བསྐྱར་བསམ་བློ་ཞིག་བཏང་ན་དུས་ཞེས་ཐམས་ཅད་ཟ་བ་པོ་འཇིགས་སུ་རུང་བ་ཞིག་ཡོད་པར་བློས་བཏགས། དེ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་ཁོ་ལ་འཇིགས་པའི་གནས་མེད་པར་ཡང་བློས་བཏགས་པ་ཡིན་པས། བྱད་བཞིན་མེ་ལོང་ལ་བལྟས་པ་དང་། མེ་ལོང་ངོར་བྱད་བཞིན་ཤར་བའི་དོན་འདི་ཞིབ་པར་བརྟགས་ན། བྱད་མེད་ན་མེ་ལོང་ངོར་ཤར་རྒྱུ་ཞིག་མི་ཡོང་བས། དེ་ལྟར་ན་རྩ་བ་ཕར་ཕྱོགས་དེ་ན་མེད་པར། རྩ་བ་རང་ཁོངས་ལ་ཟུག་པ་ཧ་གོ་བའི་སྐབས་འདིར་རི་བོང་ཅལ་འདྲོག་མི་བྱེད་པར་གནད་ངོ་མ་ཡོད་སར་མེ་བཙའ་ཐེབས་པ་ཞིག་བྱ་དགོས།”[14]ཞེས་བརྩེ་བ་ཆེན་པོས་དུས་ཀྱི་ཡིན་ལུགས་གསལ་པོར་བསྟན་འདུག་ལ། དེ་ནི་རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་པས། “འདིར་རང་གི་ལུགས་ནི་འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གསུམ་ནི་འདུས་བྱས་ཀྱི་དུས་ཏེ་ཀུན་རྫོབ་པའོ། །ཆོས་ཉིད་འགྱུར་བ་མེད་པ་ནི་མ་ངེས་པ་སྟེ། བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དོན་དམ་པའི་དུས་སོ། །དེ་ལ་དབྱེ་ན་གསུམ་ལས། གཞི་མ་ངེས་པའི་དུས་ནི་སེམས་ཉིད་གདོད་མ་ནས་དག་པ་དང་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དེ་བཞིན་ཉིད་དེ། དཀོན་ཅོག་བརྩེགས་པ་ལས། འོད་སྲུངས་སེམས་དང་ཆོས་ཀྱི་དེ་བཞིན་ཉིད་ནི་གང་ནས་ཀྱང་མ་འོངས་གང་དུ་ཡང་མ་སོང་གར་ཡང་མི་གནས་པས་ན་མ་ངེས་པ་སྟེ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་དུས་སོ། །ཞེས་སོ། ། ལམ་མ་ངེས་པའི་དུས་ནི་དུས་གསམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྟོགས་པ་རྣལ་འབྱོར་པ་མཉམ་པར་བཞག་དུས་ཀྱི་བློ་དམ་པ་སྟེ། མཚན་བརྗོད་ལས། དུས་གསུམ་དུས་མེད་རྟོགས་པ་པོ།།ཞེས་པས་སོ། །འབྲས་བུ་མ་ངེས་པའི་དུས་ནི་ལྷུན་སྟུག་པོ་བཀོད་པའི་ཞིང་ན་འཕོ་འགྱུར་མེད་པས་རྟག་པ་རྒྱུན་གྱི་འཁོར་ལོར་བཞུགས་པ་སྟེ། རྣམ་སྣང་མངོན་བྱང་ལས། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་ཆེན་པོ་རང་གསལ་བས་མི་གཡོ་བའི་དུས་ཏེ། ཞེས་སོ། །དེ་བས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་དུས་བཞིའི་ངོ་བོར་འདུས་པ་ཡིན་ནོ། །”[15]ཞེས་པ་དང་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་ཏུ་མཐོང་ངོ་། །
མཇུག་བསྡུ་བ།
ཁོ་བོར་མཚོན་ན་བརྗོད་བྱ་ཟབ་ཅིང་བརླིང་བའི་ལྗགས་རྩོམ་དག་ལ་ཐོས་བསམ་བྱེད་པ་ནི་སྨོན་པའི་ཡུལ་དུ་བྱེད་པ་ལས། དཔྱད་བརྗོད་འབྲི་བའི་རྣམ་དཔྱོད་གཏན་ནས་མེད་ནའང་། རང་ཉིད་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་བག་ཆགས་ཨེན་ཙམ་འཇོག་ཕྱིར་དུ་ཁྱབ་བདག་བླ་མའི་གསུང་འབུམ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མཇལ་ཉན་གཉིས་ཆ་ནས་གྲུབ་པའི་འབྲས་རྟགས་སུ་མཎྜལ་ཞིག་གི་ཚབ་ཏུ་བྲིས་པ་ལགས་སོ། །
2025ལོའི་ཟླ2ཚེས13ཉིན་མཇུག་ལེགས་པར་གྲུབ་བོ། །
དོ་རྒྱ་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་། ཕོ། བོད་རིགས། 1965ལོའི་ཟླ11པར་མདོ་སྨད་གཅན་ཚ་རུ་སྐྱེས། གཅན་ཚ་རྫོང་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་དགེ་རྒན་དང་། སློབ་གཙོ། རྫོང་སློབ་སྡུད་ཁང་ཀྲུའུ་རིན། རྫོང་སློབ་གསོ་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་འགན་ཁུར་མྱོང་ཞིང་། བརྩམས་དེབ་ལ《སྐྱ་བོའི་སློབ་གསོ》དང་། སྒྲིག་དེབ་ལ《གཅན་ཚའི་གནས་ཡིག》དང་། 《གཅན་ཚའི་མདའ་རྩེད》སོགས་ཡོད། ད་ལྟ་ལས་འཁྱུར་ངལ་གསོ་བྱས་ཡོད།
སྔ་ཕྱིར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་ཐོག་མའི་སློབ་གཙོ་ལེགས་ཤོས་བཅུ་དང་། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ངལ་རྩོལ་དཔེ་ལེགས་ཅན། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཕུལ་བྱུང་སློབ་གསོ་ལས་དོན་པའི་བྱ་དགའ་ཐོབ་མྱོང་།
ཟུར་མཆན།
[①] «ཁྱབ་བདག་རྫོགས་ཆེན་པ༧པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» (13) ཁྱབ་བདག་པ་པདྨ་སྐལ་བཟང་གིས་གསུངས། མཁན་ཤེས་བྱ་ཀུན་གཟིགས་ཀྱིས་ཡི་གེར་ཕབ། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018ལོའི་ཟླ1པོར་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་བཏབ། «ངག་འདོན་རྣམ་མཁྱེན་ལམ་བཟང་གི་ལྗགས་ཁྲིད་ཆོས་རྗེ་པདྨའི་ཞལ་ལུང» ཤོག་གྲངས482ན་གསལ།
[②] «སྙན་ངག་གི་མེ་ཏོག» གཅན་རོང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་བརྩམས། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2024ལོའི་ཟླ8པར་པེ་ཅིན་དུ་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་བཏབ། ཤོག་གྲངས181ན་གསལ།
[③] «ཁྱབ་བདག་རྫོགས་ཆེན་པ༧པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» (1) «སྐྱབས་རྗེ་པདྨ་སྐལ་བཟང་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་རྩོམ་འབེལ་གཏམ་གཅེས་བཏུས» ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018ལོའི་ཟླ1པོར་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་བཏབ། ཤོག་གྲངས35ན་གསལ།
[④] «ཁྱབ་བདག་རྫོགས་ཆེན་པ༧པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» (1) «སྐྱབས་རྗེ་པདྨ་སྐལ་བཟང་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་རྩོམ་འབེལ་གཏམ་གཅེས་བཏུས» ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018ལོའི་ཟླ1པོར་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་བཏབ། ཤོག་གྲངས37ན་གསལ།
[⑤] «གངས་ཅན་བྷོ་ཊའི་ཡིག་གཟུགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་མ་ཕྱི་གཡུ་ཁྲིའི་ཕྱག་བྲིས་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ» བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོས་བྲིས། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1997ལོའི་ཟླ11པར་དཔར་ཐེངས་གཉིས་པ་དཔར། ཤོག་གྲངས10ན་གསལ།
[⑥] «འཇམ་མགོན་བླ་མ་ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་གསུང་འབུམ» གླེགས་བམ་དང་པོ། «མཁས་པ་འཇུག་པའི་སྒོ» མཚོ་སྔོན་ནང་བསྟན་སྒྱུ་རྩལ་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་ཞབས་ཞུ་ཁང་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན། ཤོག་གྲངས372ན་གསལ།
[⑦] «པདྨ་བཀའ་ཐང» མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱིས་མཛད། གཏེར་ཆེན་ཨུ་རྒྱན་གླིང་པས་གཏེར་ནས་བཏོན། བླ་རུང་གཞུང་ལས་ཁང་གི་སྣ་རིང་དཔར་མ། 2021ལོའི་ཟླ1ལ་པར་གཞི་གསར་བསྒྲིགས་བྱས། ཤོག་གྲངས136ན་གསལ།
[⑧] «བར་དོ་ཐོས་གྲོལ་ཆེན་མོ་བཞུགས་སོ» ཨོ་རྒྱན་ཆེན་པོས་གསུངས་ཤིང་ཀརྨ་གླིང་པས་གཏེར་ནས་བཏོན། དགུ་རོང་ཆོས་རིག་ཟབ་ཞིབ་ལྟེ་གནས། «ཟབ་ཆོས་ཞི་ཁྲོ་དགོངས་པ་རང་གྲོལ་ལས༔ རིག་པ་ཅེར་མཐོང་རང་གྲོལ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ» ཤོག་གྲངས163ན་གསལ།
[⑨] «འཇུ་མི་ཕམ་བཀའ་འབུམ» ཀ་ཐོག་རྒྱུད་སྡེ་བཤད་སྒྲུབ་ནོར་བུའི་ལྷུན་པོས་བསྒྲིགས། འ། སྟོད་ཆ། སི་ཁྲོན་དཔེ་སྐྲུན་ཚོགས་པ། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། «དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཤེས་རབ་རལ་གྲི་བཞུགས་སོ» ཤོག་གྲངས369ན་གསལ།
[⑩] «འཇུ་མི་ཕམ་བཀའ་འབུམ» ཀ་ཐོག་རྒྱུད་སྡེ་བཤད་སྒྲུབ་ནོར་བུའི་ལྷུན་པོས་བསྒྲིགས། ཙ། བར་ཆ། སི་ཁྲོན་དཔེ་སྐྲུན་ཚོགས་པ། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། «དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཤེས་རབ་རལ་གྲི་བཞུགས་སོ» ཤོག་གྲངས522ན་གསལ།
[11] «ཁྱབ་བདག་རྫོགས་ཆེན་པ༧པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» སྟོད། «སྐྱབས་རྗེ་པདྨ་སྐལ་བཟང་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་རྩོམ་འབེལ་གཏམ་གཅེས་བཏུས» ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018ལོའི་ཟླ1པོར་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་བཏབ། ཤོག་གྲངས18ན་གསལ།
[12] «ཁྱབ་བདག་རྫོགས་ཆེན་པ༧པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» སྟོད། «སྐྱབས་རྗེ་པདྨ་སྐལ་བཟང་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་རྩོམ་འབེལ་གཏམ་གཅེས་བཏུས» ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018ལོའི་ཟླ1པོར་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་བཏབ། ཤོག་གྲངས20ན་གསལ།
[13] «ཁྱབ་བདག་རྫོགས་ཆེན་པ༧པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» སྟོད། «སྐྱབས་རྗེ་པདྨ་སྐལ་བཟང་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་རྩོམ་འབེལ་གཏམ་གཅེས་བཏུས» ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018ལོའི་ཟླ1པོར་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་བཏབ། ཤོག་གྲངས29ན་གསལ།
[14] «ཁྱབ་བདག་རྫོགས་ཆེན་པ༧པདྨ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ» སྟོད། «སྐྱབས་རྗེ་པདྨ་སྐལ་བཟང་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་རྩོམ་འབེལ་གཏམ་གཅེས་བཏུས» ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018ལོའི་ཟླ1པོར་དཔར་ཐེངས་དང་པོ་བཏབ། ཤོག་གྲངས31ན་གསལ།
[15] «གསང་འགྲེལ་ཕྱོགས་བཅུའི་མུན་སེལ» ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་མཛད། སི་ཁྲོན་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་བསྡུ་སྒྲིག་ཁང་གིས་བསྒྲིགས། ཤོག་གྲངས24—25ན་གསལ།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། དོན་འགྲུབ་རྡོ་རྗེ།