དང་པོ། སྤྱིར་ཡི་གེ་ཟེར་བ་གང་འདྲ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་པའི་སྐོར།
གནའ་རབས་བོད་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་མང་ཆེ་བའི་ནང་བཤད་སྲོལ་ལ། ༡ ཡི་གེ་ཟེར་བ་ནི་མིང་ཚིག་གཉིས་ཀྱི་རྩོམ་གཞིར་གྱུར་པའི་སྐད་ཀྱི་གདངས་ལ་ངོས་འཛིན་པ་དང་། སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་རི་མོ་དེ་ལ་ཡིག་གཟུགས་ཟེར་བ་མ་གཏོགས་ཡི་གེ་ངོ་མ་མིན་ཟེར། དེང་སང་ང་རང་ཚོའི་གོམས་གཤིས་ཐོག་ཡི་གེ་ཟེར་བའི་མིང་དེ་རྣ་བར་ཐོས་མ་ཐག་ཤོག་བུའི་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པའི་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་རི་མོ་དེ་ལ་གོ་བ་ལེན་གྱི་ཡོད་པ་དང་ཡི་གེ་དང་ཡིག་གཟུགས་གཉིས་གཅིག་ཡིན་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྟབས། བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་དཔེ་དེབ་མང་ཆེ་བའི་ནང་མིང་ཚིག་གཉིས་ཀྱི་རྩོམ་གཞི་ཡིན་པའི་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་དེ་ཡི་གེ་ཡིན་ཞེས་བཤད་པ་མཐོང་དུས་གད་མོ་ཤོར་མདོག་ཁ་པོ་རེད། དེ་ལ་བསམ་བློ་ཞིབ་ཏུ་བཏང་ན་རྒྱུ་མཚན་མེད་པ་མིན་ཏེ། གང་ལགས་ཟེར་ན། མིང་ཚིག་གཉིས་ཀྱི་རྩོམ་གཞི་ཡིན་པའི་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་དེ་མིའི་རིགས་ཀྱི་བསམ་བློ་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་བརྡ་རྟགས་ཡིན་པར་བརྟེན་དེ་ལ་ཡི་གེ་ཞེས་ཟེར་ཆོག་པ་དང་། སྒྲ་གདངས་དེ་རི་མོར་བྲིས་པ་ལ་ཡིག་གཟུགས་ཞེས་ཟེར་ཆོག་པ་ལ་བསམ་ནས་དེ་ལྟར་བཤད་པ་རེད།
<< དུང་དཀར་རིན་པོ་ཆེ། >>
མི་ཡི་རིགས་ཐོག་མར་བྱུང་ནས་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་སྐབས་མི་རྣམས་ཐུན་མོང་ཐོག་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བ་དང་ཐོན་སྐྱེད་བྱས་པ་བཅས་ཀྱི་གོ་རིམ་ནང་མི་དང་མི་ཡི་བར་ལ་ཁ་བྲལ་དུ་མི་རུང་བའི་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཆགས་པ་དེས། མི་རྣམས་ཐུན་མོང་གི་བྱ་སྤྱོད་གཅིག་གྱུར་ཞིག་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བྱུང་ཞིང་། མི་རྣམས་ཕན་ཚུན་བསམ་བློ་མཚོན་བྱེད་ཀྱིི་སྐད་བརྡ་གཅིག་གྱུར་ཞིག་ཆགས་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་དང་། ཐོག་མའི་སྐབས་ཀྱི་བརྡ་རྟགས་དེ་ནི་སྐད་ཆེན་པོ་ཞིག་རྒྱག་པ་ལྟ་བུའི་ཧ་ཅང་སྟབས་བདེ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། སྐད་རྒྱག་པ་དེས་མ་ལྡང་བའི་ཆ་རྣམས་ལག་པའི་བརྡ་དང་ལུས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་ལ་བརྟེན་ནས་གོ་ཐབས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ༢ནང་དོན་ཡོད་པའི་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་དེ་ལ་སྐད་བརྡའམ་སྐད་ཀྱི་བརྡ་རྟགས་ཟེར་བ་དང་། ལག་པའི་བརྡ་ལ་བརྟེན་ནས་ནང་དོན་གོ་ཐུབ་པ་དེ་ལ་ལག་བརྡ་ཟེར་གྱི་ཡོད། འཚོ་བ་དངོས་ཀྱི་གོམས་གཤིས་ཐོག་ཡི་གེ་ཟེར་བའི་མིང་དེ་རྣ་བར་གོ་མ་ཐགཤོག་བུའི་ཐོག་ཏུ་བྲིས་པའི་རི་མོ་དེ་རང་ལམ་གྱིས་དྲན་ཡོང་བ་ལས། རི་མོ་དེ་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་བརྡ་རྟགས་ཡིན་པ་དང་། མཐོ་དམན་མི་འདྲ་ཞིང་ནང་དོན་ཡོད་པའི་སྒྲ་གདངས་དེ་བསམ་བློ་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་བརྡ་རྟགས་ཡིན་པ་དེ་གཉིས་བསམ་བློའི་ནང་འཁོར་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་རེད། གནའ་རབས་བོད་ཡིག་གི་དཔེ་དེབ་ནང་བཤད་པའི་ཡི་གེའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་དང་ང་ཚོའི་འཚོ་བ་དངོས་ཀྱི་གོམས་གཤིས་ཐོག་ཡི་གེའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་བར་ལ་ཁྱད་པར་དེ་འདྲ་ཡོད་ཀྱང་། ཞིབ་ཏུ་བསམ་བློ་བཏང་ན་སོ་སོར་རྒྱུ་མཚན་རེ་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པས་འགལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་མ་རེད།
གཉིས། བོད་ཡིག་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་འཕེལ་རྒྱས་སྐོར།
དེང་སང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་བོད་ཡིག་འདི་ནི་སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་ཡིན་པ་དང་། བྱ་བ་དང་དངོས་པོ་གསར་པའི་མིང་ཚིག་ཁ་སྣོན་བྱེད་དགོས་པ་ཕུད། དེ་མིན་བོད་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བ་དངོས་ནང་གི་སྐད་ཆ་གང་ཡོད་ཡི་གེ་འདི་རང་གི་ཐོག་ནས་བྲིས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་སྟབས་ཡི་གེས་མ་ལྡང་བ་མེད་ལ། ཡིག་གཟུགས་ཀྱང་མང་པོ་མེད་སྟབས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་བདེ་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་རེད།
བློ་མཐུན་འགའ་ཞིག་གིས་བོད་ཡིག་གིས་ལྡང་གི་མི་འདུག་པས་བོད་ཡིག་གསར་པ་ཞིག་བཟོ་དགོས་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་བྱ་བ་དང་དངོས་པོ་གསར་པ་རེ་བྱུང་དུས་མིང་དང་ཚིག་གིས་མ་ལྡང་བ་དེ་མཐོང་ནས་ཡི་གེས་ལྡང་གི་མི་འདུག་ཅེས་ཉ་དང་ཉུང་མ་བསྲེས་ནས་བཤད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་གཏོགས། བྱ་བ་དང་དངོས་པོ་གསར་པ་རེ་བྱུང་རྗེས་མིང་དང་ཚིག་གསར་པ་བཟོ་དགོས་པ་ནི་ཡི་གེ་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཚང་མའི་ཡི་གེ་ཡང་དེ་འདྲ་ཤ་སྟག་རེད། ཡི་གེ་ཡོད་པའི་མི་རིགས་ཚང་མའི་སྐད་ཀྱི་ནང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཆེ་ཙམ་ཡིན་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་ནི་མི་རིགས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དུས་རིམ་མང་པོ་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་ཆགས་པ་དང་། ཞུན་བརྡར་ཆོད་པ། འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་བཅས་ཡིན་སྟབས་སྐད་ཆ་ཤོད་སྟངས་ཆ་ཚང་ཞིག་ཆགས་ཟིན་པ་དང་། སྐད་ཆ་དེ་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡི་གེའི་ཐོག་ཆ་ཚང་བར་བྲིས་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ༣དེང་སྐབས་བློ་མཐུན་འགའ་ཞིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱིི་དེང་དུས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ནང་དོན་རྣམས་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ཡི་གེ་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡི་གེའི་ཐོག་བསྒྱུར་ཐུབ་པ་དང་། བྱ་དངོས་གསར་པའི་མིང་ཚིག་གསར་གཏོད་བྱེད་ཐུབ་པ་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་ཁེངས་ནས་ང་རྒྱལ་ཆེན་པོ་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱིས་གནའ་རབས་ཡི་གེ་དང་རྩོམ་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱི་མེད་པ་དང་། གནའ་བཟང་དེང་སྤྱོད་བྱེད་ཤེས་ཀྱི་མེད་པ་རེད། གནའ་རབས་བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེའི་ནང་། ། མ་མཐོང་ཕྱིར་ན་མེད་པ་མིན། ། ཁྱེད་ཀྱིས་མ་མཐོང་ཤེས་བྱ་མང་། ། བོང་བུས་མ་བགྲོད་ལམ་འཕྲང་མང་། ། ༤ ཟེར་བ་ལྟར་རང་ཉིད་ཀྱིས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མ་མྱོང་བ་དང་། མཐོང་མ་མྱོང་བ་ཙམ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཀོད་ནས་བོད་ཡིག་གིས་ལྡང་གི་མི་འདུག་མི་ཟེར་བར་བདེན་པ་བདེན་ཐུབ་དང་། ཁེངས་བསྐྱུང་གི་སྒོ་ནས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དགོས། དེ་འདྲ་བྱས་པ་ཡིན་ན་རང་ཉིད་ཀྱིས་བྲིས་པའི་རྩོམ་ཡིག་དང་། བསྒྱུར་བའི་ཡི་གེ་རྣམས་ཚིག་སྦྱོར་གསོན་ཉམས་ལྡན་པ་དང་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། གོ་བསྐོན་བློ་འགུགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་པ་ཞིག་བཅས་ཡོང་གི་རེད།
དེང་སང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱས་པའི་བོད་ཡིག་འདི་ག་དུས་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ལ། བོན་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བཤད་པ་ལྟར་ན། ༥ རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོང་དུ་བོད་ལ་བོན་པོའི་ཆོས་ལུགས་དར་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་སྟབས་ཡི་གེ་མེད་ཟེར་བ་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་ཞིང་། བོད་ཡིག་དེ་ཡང་ཐོག་མར་སྟག་གཟིག་༼རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གསལ་བའི་སྟག་གཟིག་ནི་ཨ་ལ་པོ་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་དང་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་སྲིད་དབང་བཟུང་བ་ཚུན་ཆད་ཀྱི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གསལ་བའི་སྟག་གཟིག་ནི་དབྱི་ལང་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་དགོས། ཞིབ་ཆ་༦གཞན་དུ་གསལ། ༽གི་སྤུངས་ཡིག་ཟེར་བ་ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྒན་དུ་བསྒྱུར་ཞིང་། དེ་ནས་སྨན་བྲག་གི་ཡི་གེར་བསྒྱུར་བ་དང་། དེ་རིམ་བཞིན་དབུ་ཅན་དང་འབྲུ་མར་འགྱུར་བ་ཡིན་ཟེར། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཁས་པ་མང་པོས་༧རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོང་དུ་བོད་ལ་ཡི་གེ་མེད་ཅིང་། བློན་པོ་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊས་རྒྱ་གར་གྱི་ན་ག་རའི་ཡི་གེ་ལ་དཔེ་བྱས་ནས་ཡིག་གཟུགས་གསར་གཏོད་བྱས་པ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཡོད། དེ་ནི་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གེ་ལ་དཔེ་བྱས་་ནས་གསར་དུ་བཟོས་པ་ཡིན་ཟེར་བའི་གོ་དོན་ཡིན་པ་མ་གཏོགས། བོད་ཡིག་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གེ་ལ་དཔེ་བྱས་ནས་བཟོས་པ་ཡིན་ཟེར་བའི་དོན་མིན། རྒྱུ་མཚན་ནི། ཡི་གེ་ཡོད་པའི་མི་རིགས་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡི་གེ་དེ་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་གཞིར་བཟུང་ནས་བཟོས་པ་ཡིན་པ་ལྟར་བོད་ཡིག་ཀྱང་དེ་འདྲ་རང་རེད། དེར་བརྟེན་ངས་བསམ་པར། རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་གོང་དུ་བོད་ཡིག་རྙིང་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཞང་ཞུང་གི་ཡིག་རྙིང་ཡིན་པ་དང་། དེ་ཆ་མི་ཚང་ཞིང་ཧ་ཅང་སྟབས་བདེ་ཞིག་ཡིན་པའི་དབང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་གོང་འཕེལ་ཕྱིན་པའི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམས་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་རེད། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བདུན་པའི་དཀྱིལ་དུ་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་བ་དང་། མི་རིགས་གཞན་དང་། ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་བར་མཛའ་གྲོགས་ཀྱི་འགྲོ་འོང་བྱས་པ་བརྒྱུད་སྔར་ཡོད་བོད་ཡིག་རྙིང་བ་དེ་ལས་ཆ་ཚང་ཞིང་བརྡ་སྤྲོད་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཡོད་པའི་བོད་ཡིག་གསར་པ་ཞིག་དགོས་མཁོ་བྱུང་བར་བརྟེན། ཐོག་མར་རང་ཉིད་ཀྱི་བློན་པོ་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ་སོགས་མི་བཅུ་དྲུག་རྒྱ་གར་དུ་བཏང་སྟེ་རྒྱ་གར་གྱི་ཡི་གེ་མཁས་པ་བྲམ་ཟེ་ལི་བྱིན་དགེ་རྒན་དུ་བསྟེན་ཞིང་ཡིག་རིས་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ནས་བོད་དུ་ལོག་རྗེས་སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ལ་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་ངོ་མ་གཞིར་བཟུང་ནས་སྔར་ཡོད་བོད་ཡིག་རྙིང་པ་དེར་ཆ་མི་ཚང་བ་རྣམས་ཁ་སྐོང་དང་ལེགས་བཅོས་བྱས་ཏེ། ད་ལྟའི་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་གསར་གཏོད་དང་ཅུང་ཟད་ཆ་ཚང་ཞིང་གོ་རིམ་ཡོད་པའི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་༼སུམ་ཅུ་པ་༽དང་༼རྟགས་འཇུག་༽སོགས་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་བརྒྱད་བརྩམས་པ་བཅས་བྱས་ནས་དེང་སང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱས་པའི་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་འདི་བྱུང་རེད། ༨ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་མི་བཞི་ངན་རེངས་ཤོག་ཁག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སུ་མི་རིགས་ཡོད་པ་ཁས་མི་ལེན་པ་དང་། མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡི་གེ་ནི་རྗེས་ལུས་ཡིན་པ་སོགས་དམའ་འབེབས་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ནས་གཏོར་བཤིག་ཚབས་ཆེན་བཏང་བའི་གནས་ཚུལ་འོགབློ་མཐུན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གིས་བཤད་དོན་དུ། ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊས་བོད་ཡིག་གསར་གཏོད་བྱས་པ་ཟེར་བའི་ཤོད་ཚུལ་དེ་དཔའ་བོས་ལོ་རྒྱུས་གསར་སྐྲུན་བྱས་པའི་ལྟ་ཚུལ་རེད་ཅེས་བཤད་པ་མ་ཟད། དེང་སང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱས་པའི་བོད་ཡིག་འདི་གོ་མི་ཆོད་པ་དང་། རྗེས་ལུས་བཅས་སོགས་ཡིན་པས་བོད་ཡིག་གསར་པ་ཞིག་བཟོ་དགོས་ཟེར་བ་དང་། སུམ་རྟགས་ནི་བོད་རིགས་ཤེས་ཡོན་ཅན་མཐོ་རིམ་པ་དེ་ཚོས་མང་ཚོགས་ཀྱི་སྐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་མ་བྱས་པར་གང་བྱུང་དུ་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་སུམ་རྟགས་གསར་པ་ཞིག་བཟོ་དགོས་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་རེད། ཤོད་ཚུལ་དེ་ཚོར་ངས་དྲི་བ་ཁ་ཤས་འདོན་རྒྱུར།
༡དེང་སང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མུས་ཡིན་པའི་བོད་ཡིག་འདི་སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་ཡིན་སྟབས། ཐོག་མར་བཟོ་དུས་མི་རིགས་གཞན་དག་གི་སྐད་ཡིག་རིག་པར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ། སོ་སོའི་མི་རིགས་ཀྱི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་ཡི་གེ་བཟོ་ཐུབ་མཁན་གྱི་མི་ཞིག་དགོས་སམ་མི་དགོས།
༢དེ་དགོས་ན་མི་དེས་ཞིབ་འཇུག་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པའི་ཕྱོགས་བསྡོམས་ཀྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་མེད་ན་སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་བཟོ་མི་ཐུབ་པས་སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་རྗེས་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་པའི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཡོད་དམ་མེད། ཡོད་ན་དེ་རྩོམ་པ་པོ་སུ་ཡིན་པ་དང་། རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དེ་ལ་མིང་གང་ཟེར་གྱི་ཡོད།
༣རང་རྒྱལ་དབུ་བརྙེས་པའི་རྗེས་ཏང་གི་མི་རིགས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འོད་ཟེར་འཕྲོས་པའི་འོགདེ་སྔོན་ཡི་གེ་མེད་པའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཁག་ཅིག་ལ་རོགས་རམ་བྱས་ནས་ཁོ་ཚོའི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་གསར་དུ་བཟོས་པ་དེ་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པ་དང་སྒྲ་རིག་པ་ལ་མཁས་པའི་བློ་མཐུན་དེ་ཚོས་དཀའ་ངལ་ཧ་ཅང་མང་པོ་སྤྱད་ནས་བྱུང་བའི་གྲུབ་འབྲས་མ་རེད་དམ།
༤རྒྱལ་ནང་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ལ་ཚན་རིག་མཁས་ཅན་གྱི་ཀྲོན་ཅཱ་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་བ་དེ་ཚོའི་གྲུབ་འབྲས་ཁས་ལེན་གྱི་ཡོད་པས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ནང་རང་ཉིད་ཀྱི་ཡི་གེ་གསར་གཏོད་དང་གསར་སྐྲུན་བྱེད་ཐུབ་མཁན་མི་གཅིག་ཀྱང་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་རེད་དམ་ཟེར་བ་བཅས་དྲི་བ་འདོན་རྒྱུ་ཡིན།
སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་ནི་འདྲ་གཟུགས་ཡི་གེ་དང་མི་འདྲ་བར་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་ཆགས་ཚུལ་དང་སྡེབ་སྦྱོར་ཆགས་ཚུལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་དེ་དང་མཐུན་པའི་ཡིག་གཟུགས་དང་། བརྡ་སྤྲོད་རིག་པ་གཏན་ཁེལ་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་དུས་རབས་བདུན་པའི་དཀྱིལ་ལ་བོད་ཡིག་འདི་གསར་དུ་བཟོས་ནས་བཟུང་ད་བར་ལོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་ཙམ་ཕྱིན་ཡོད་རུང་། གནའ་རབས་ཀྱི་ཡི་གེ་དེ་ཚོ་དེང་སང་ཡང་བོད་ཡིག་གི་ཆུ་ཚད་ངེས་ཅན་ཡོད་པའི་མི་ཚོས་བརྒྱ་ཆ་དགུ་བཅུ་ཚོད་དཔག་བྱས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར་དངོས་འབྲེལ་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་གོ་བ་ལེན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། ལྷ་ས་པོ་ཏ་ལའི་ཕོ་བྲང་མདུན་གྱི་རྡོ་རིང་ཕྱི་མའི་ལྡེབས་སུ་བརྐོས་པའི་བོད་ཡིག་རྣམས། ༩ཕྱི་ལོ་༧༦༣ལོར་ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཐང་ཏའི་ཙུང་དང་། བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་བར་དམག་འཁྲུག་བྱུང་བའི་རྗེས་སུ་བཙུགས་པ་ཞིག་ཡིན་ཚུལ་གསལ་པོར་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། རྡོ་རིང་དེ་བཙུགས་ནས་ད་བར་ལོ་ཆིག་སྟོང་ཉིས་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་ཙམ་སོང་ཡོད་རུང་། རྡོ་རིང་འདིའི་ངོས་ཀྱི་བོད་ཡིག་རྣམས་རིག་གནས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་ངེས་ཅན་ཡོད་པའི་མི་ཚོས་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་། གོ་བ་ལེན་ཐུབ་ཀྱི་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་རེད། དེང་སང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་ཡི་གེ་འདི་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊས་བཟོས་གནང་བ་དང་། དེ་ལ་གོང་གསལ་ལྟར་གྱི་ཁྱད་ཆོས་མང་པོ་ལྡན་པ་དེ་སྐབས་དེར་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མཁས་པ་དང་། རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜིཏ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཐོན་མི་ལ་སམ་བྷོ་ཊ་སྟེ་བོད་བཟང་པོ་ཞེས་ཚད་མཐོའི་བསྟོད་བསྔགས་བྱས་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་གནའ་རབས་བོད་ཡིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་འཁོད་ཡོད་རུང་། ༡༠ང་ཚོའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཡིན་པའི་བོད་རིགས་ཀྱི་ཡི་གེ་གསར་གཏོད་བྱེད་མཁན་ལ་དམའ་འབེབས་དེ་འདྲ་བྱས་པ་དང་། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ནང་གསར་གཏོད་བྱེད་མཁན་གཅིག་ཀྱང་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་དམའ་འབེབས་དེ་འདྲ་བྱས་ན་འགྲིག་གི་རེད་དམ།
སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་མིན་པའིི་ཡི་གེའི་རིགས་ལ་འདྲ་གཟུགས་ཡི་གེ་ཟེར་ཞིང་། དེ་ལ་ཡིིག་གཟུགས་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པར་དཀའ་ངལ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱང་། ཡི་གེ་དེ་ཀློག་པའི་སྐབས་སུ་སྒྲ་གདངས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པ་དེས་གཟུགས་གཅིག་གྱུར་ཡོང་རྒྱུར་གནོད་སྐྱོན་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པ་དེ་ནི་མི་རིགས་དེའི་ཡི་གེ་སྒྲ་གདངས་ལ་བརྟེན་ནས་བཟོས་པ་མིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཡིན་པ་དང་། ཡིག་གཟུགས་སྟབས་བདེ་རུ་བཏང་ཡང་ཡི་གེ་དང་སྐད་གྱི་བར་འགལ་བ་ཡོང་གི་མེད་པ་གཉིས་ནི། སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་མིན་པའི་མི་རིགས་ཀྱི་ཡི་གེའི་དགེ་མཚན་གྱི་ཕྱོགས་དེ་རེད། བོད་ཡིག་ནི་དེ་དང་མི་འདྲ་བར་སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་ཡིན་པ་དང་། ཐོག་མར་བཟོ་སྐབས་ས་གནས་ཁག་གཅིག་གི་ཡུལ་སྐད་གཞིར་བཟུང་ནས་བཟོས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། ས་གནས་ཁག་ཁ་ཤས་ཀྱིས་ཐུན་མོང་དུ་གོ་ཐུབ་པའི་སྐད་ཞིག་ལ་གཞིར་བཟུང་ནས་བཟོས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་དེ་ལ་ཐུན་མོང་གི་ཆོས་ཉིད་ཡོད་པ་དང་ཅུང་ཟད་གཏན་ཁེལ་བའི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཡོད་པ། ལོ་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་ཙམ་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ་ཡང་རིག་གནས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་ཡོད་པའི་མིས་ཀློག་ཐུབ་པ་དང་། གོ་བ་ལེན་ཐུབ་པ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད།
ཡང་བློ་མཐུན་འགའ་ཞིག་གིས། བོད་ཡིག་ནི་སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་མིན་པས། ད་ལྟའི་བོད་ཡིག་འདི་མི་དགོས་པ་བཟོས་ཏེ་དེའི་ཚབ་ཏུ་ལ་ཏིང་གི་ཡི་གེ་དེ་བོད་ཡིག་དང་མཐུན་པར་སྒྲ་སྦྱོར་ན་སྟབས་བདེ་གི་རེད་གསུང་གི་ཡོད་པ་རེད། ད་ལྟའི་བོད་ཡིག་འདི་སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་ཡིན་པ་ཙམ་མ་ཟད། ཅུང་ཟད་སྔོན་ཐོན་ཡིན་པའི་སྒྲ་སྦྱོར་གྱི་ཡི་གེ་ཞིག་རེད། དེ་ཡང་བོད་ཡིག་གིི་སྒྲ་སྦྱོར་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ནི། རྒྱ་གར་ཡི་གེ་ལ་དབྱངས་བཅུ་དྲུག་ཡོད་ཀྱང་། བོད་སྐད་ལ་ཨ་ཨི་ཨུ་ཨེ་ཨོ་ལྔ་མ་གཏོགས་མི་དགོས་པས་དོར་ཞིང་། དབྱངས་ཀྱི་དང་པོ་ཨ་ཡིག་དེ་དགོས་པའི་དབང་གིས་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུའི་མཇུག་ཏུ་བཞག་སྟེ་དབྱངས་བཞི་དང་། རྒྱ་གར་ཡི་གེར་གསལ་བྱེད་སོ་བཞི་ཡོད་ཀྱང་། འཐུག་པོ་ལྔ་དང་། ལོག་པ་ལྔ། ཀྵ་ཡིག་བཅས་བཅུ་གཅིག་བོད་སྐད་ལ་མི་དགོས་པས་དོར། བོད་སྐད་ལ་ཡོད་པའི་དམིགས་བསལ་གྱི་གསལ་བྱེད་ཡི་གེ་ཅ་ཆ་ཇ་གསུམ་དང་ཞ་ཟ་འ་གསུམ་གསར་དུ་བསྣན། བརྩེགས་པའི་ཡི་གེ་རྣམས་མིང་གཞིའི་སྒྲ་མ་ཐོན་གོང་དུ་མགོ་ཅན་སོ་སོའི་སྒྲ་མི་གསལ་བར་ཐོན་ཞིང་། མིང་གཞིའི་སྒྲ་གསལ་བར་ཐོན་པའི་དབང་གིས་མགོ་ཅན་རྣམས་མིང་གཞི་སོ་སོའི་སྟེང་དུ་བརྩེགས། འདོགས་ཅན་རྣམས་སྔོན་དུ་མིང་གཞིའི་ཡི་གེའི་སྒྲ་གདངས་གསལ་བར་ཐོན་པ་དང་ཆབས་ཅིག་འདོགས་ཅན་གྱི་ཡི་གེའི་སྒྲ་མི་གསལ་བར་ཐོན་པའི་ཆ་ནས་འདོགས་ཅན་རྣམས་འོག་ཏུ་བཞགདེ་བཞིན་དུ་འཕུལ་ཅན་གྱི་ཡི་གེ་རྣམས་མིང་གཞིའི་ཡི་གེའི་སྒྲ་མ་ཐོན་གོང་དུ་སྔོན་འཇུག་སོ་སོའི་སྒྲ་གདངས་མི་གསལ་བར་ཐོན་པ་དང་ཆབས་ཅིག་མིང་གཞིའི་ཡི་གེའི་སྒྲ་གདངས་གསལ་བར་ཐོན་པའི་དབང་གིས། གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུའི་ནང་ནས་གས་འཕུལ་ཐོབ་པ་བཅུ་གཅིགདས་འཕུལ་ཐོབ་པ་དྲུགབས་འཕུལ་ཐོབ་པ་བཅུ། མས་འཕུལ་ཐོབ་པ་བཅུ་གཅིགའས་འཕུལ་ཐོབ་པ་བཅུ། འཕུལ་གཏན་ནས་མི་ཐོབ་པའི་ཡི་གེ་དྲུག་བཅས་སུ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་བ་དང་། རྗེས་འཇུག་ཐོབ་པའི་ཡི་གེ་རྣམས་དེང་སང་གི་སྐབས་སུ་ཡང་མིང་གཞི་དང་རྗེས་འཇུག་གཉིས་ཀའི་སྒྲ་གདངས་གསལ་བར་ཐོན་གྱི་ཡོད་ཅིང་། བརྩེགས་པ་དང་འདོགས་ཅན། འཕུལ་ཅན་རྣམས་ནི་དེང་སང་བོད་དབུས་གཙང་གི་སྐད་ལ་སྒྲ་གདངས་གསལ་བར་ཐོན་གྱི་མེད་པ་ཙམ་ལས། དེ་སྔོན་དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་མགོར་འབྲི་གུང་དུ་སྐྱོབ་པ་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ཞལ་བཞུགས་སྐབས་དང་། དེང་སང་གི་ཁམས་ཁུལ་དང་། རྒྱལ་མོ་རོང་། ཨ་མདོ་བཅས་ཀྱི་ས་ཁུལ་དུ་སྔོན་འཇུག་ཡོད་མེད་དང་། མགོ་ཅན་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་དབྱེ་བ་གསལ་པོ་ཡོད་པའི་སྐོར། སི་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་མཛད་པའི་༼སུམ་རྟགས་འགྲེལ་ཆེན་༽ཤོག་གྲངས་༡༣༠ན༢ནས་༡༣༢བ༦བར་གསལ་བར་བཤད་པ་ལྟར་ཡིན། ད་དུང་བོད་ཡིག་གི་དབྱངས་དང་གསལ་བྱེད་དེ་ཚོ་ཚང་མར་རང་རང་གི་སྒྲ་གདངས་འབྱུང་བའི་གནས་དང་སྒྲ་གདངས་ཐོན་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན། དབུགས་སྟོབས་ཀྱི་རྩོལ་བ་ཤུགས་ཆེ་ཆུང་གི་ཁྱད་པར་བཅས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པ་རེད། ༡༡
སྒྲ་གདངས་འབྱུང་བའི་གནས་ལ། ཁོག་པ། མགྲིན་པ། རྐན། སོ། མཆུ། ལྕེ། སྤྱི་བོ། སྣ་བཅས་བརྒྱད་ཡོད། གནས་བརྒྱད་པོ་དེའི་ནང་ནས། མགྲིན་པ་དང་། སྣ་དང་། སྤྱི་བོའི་ཀླད་པའི་སྦུབས་གསུམ་ནི་སྒྲ་གདངས་དོག་པའི་གནས་ཡིན་ཞིང་། ཁོག་པ་དང་། རྐན་དང་། ལྕེ་དང་། སོ་དང་། མཆུ་ལྔ་ནི་སྒྲ་གདངས་ཡངས་པའི་གནས་ཡིན། སྒྲ་གདངས་འབྱུང་བའི་གནས་ཀྱི་ང་རོའི་རྩ་བ་གསུམ་ནི། ཨ་དང་། ཧ་དང་། འ་གསུམ་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་ཨ་ཡིག་གི་སྒྲ་ཡི་ཆ་དང་ལྡན་ཞིིང་། མགྲིན་པ་དམ་ཞིང་སྒྲ་དྲག་པོ་དང་། དབུགས་སྟོབས་ཆུང་བར་འདོན་དགོས་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་ཡི་གེ་༼ཀ་ཅ་ཏ་པ་ཙ་༽ལྔ་ནི་ཕོ་ཡིག་ཡིན་པ་དང་། ཧ་ཡིག་གི་སྒྲ་ཡི་ཆ་དང་ལྡན་ཞིང་། ཁོག་པ་ཅུང་ཟད་གློད་པའི་སྒོ་ནས་དབུགས་སྟོབས་བསྐྱེད་དེ་འདོན་དགོས་པ། སྒྲ་གདངས་དྲག་ཞན་མཉམ་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་དགོས་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་ཡི་གེ་༼ཁ་ཆ་ཐ་ཕ་ཚ་༽ལྔ་ནི་མ་ནིང་གི་ཡི་གེ་ཡིན་ལ། འ་ཡིག་གི་སྒྲ་ཡི་ཆ་དང་ལྡན་ཞིང་མགྲིན་པ་གློད་དེ་དབུགས་སྟོབས་ཞན་པའི་ཚུལ་གྱིས་འདོན་དགོས་པ་བཅས་ཀྱིི་ཁྱད་ཆོས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་ཡི་གེ་༼ག་ཇ་ད་བ་ཛ་ཝ་ཞ་ཟ་ཡ་ར་ལ་ཤ་ས་༽བཅུ་གསུམ་ནི་མོ་ཡིག་ཡིན་པ་དང་། འ་ཡིག་ནི་སྒྲ་ཡི་ཆ་དང་ལྡན་ཞིང་། སྣའི་ནང་ནས་དབུགས་སྟོབས་ཤིན་ཏུ་ཞན་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་དགོས་པ་དང་། སྒྲ་གདངས་ཤིན་ཏུ་ཞན་པའི་ཚུལ་གྱིས་བརྗོད་དགོས་པ་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གསུམ་དང་ལྡན་པའི་ཡི་གེ་༼ང་ཉ་ན་མ་༽བཞི་ནི་ཤིན་ཏུ་མོའི་ཡི་གེར་འཇོག་པ་ཡིན། དེ་ཡང་ད་དུང་སྡེ་པ་དང་པོ་ནས་སྡེ་པ་བརྒྱད་པའི་བར་གྱི་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ་པོ་སོ་སོར་སྒྲ་གདངས་འབྱུང་བའི་གནས་དང་། སྒྲ་གདངས་ཐོན་པར་བྱེད་པའི་རྐྱེན། རྩོལ་བའི་དབུགས་སྟོབས་བཅས་མི་འདྲ་བའི་ཞིབ་ཆ་མང་པོ་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པ་རྣམས་འདིར་མ་བྲིས།
དབྱངས་བཞི་ཡོད་པ་ལས་ཨི་ཡིག་ནི། སྒྲ་གདངས་འབྱུང་བའི་གནས་མགྲིན་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་། སྤྱི་བོའི་ཆ་ནས་བཀུག་ཅིང་ཅུང་ཟད་དོག་པོར་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཐོན་པ་དང་། ཨེ་ནི་སྒྲ་གདངས་འབྱུང་བའི་གནས་མགྲིན་པ་ལས་བྱུང་ཞིང་སྤྱི་བོའི་ཆ་དང་ཅུང་ཟད་འདྲེས་ལ། དབུགས་གྱེན་དུ་བསྟོད་ཅིང་ལྷོད་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་དགོས་པ་ཞིག་དང་། ཨུ་ནི་སྒྲ་གདངས་འབྱུང་བའི་གནས་མགྲིན་པ་དང་མཆུ་གཉིས་ཀ་ལས་བྱུང་ཞིང་། མཆུ་ཡས་མས་གཉིས་མ་རེག་ཙམ་དུ་ཟུམ་ཞིང་འཕང་སྨད་ནས་ཅུང་ཟད་དོག་པའི་ཚུལ་གྱིས་བརྗོད་དགོས་པ་དང་། ཨོ་ནི་སྒྲ་གདངས་འབྱུང་བའི་གནས་མགྲིན་པ་དང་མཆུ་གཉིས་ལས་བྱུང་ཞིང་། མ་མཆུ་གྱེན་དུ་བཏེག་པ་ལྟ་བུས་འཕང་བསྟོད་དེ་དབུགས་ལྷོད་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་དགོས་པ་བཅས་ཡིན། འདིར་གོ་བདེ་བའི་སྒོ་ནས་གནད་བསྡུས་ཉུང་ཟད་བཤད་པ་ཡིན་པ་ལས། ཞིབ་ཆ་ནི་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་དཀྱིལ་དུ་ས་ཆེན་བསོད་ནམས་རྩེ་མོས་མཛད་པའི་༼ཆོས་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་༽དང་། དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་མགོར་བྲ་སྟི་དགེ་བཤེས་རིན་ཆེན་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་༼ཡི་གེའི་རྣམ་གཞག་རྨད་བྱུང་དོན་གྱི་བདུད་རྩིའི་རོ་འཛིན་། ༽དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་དཀྱིལ་དུ་དངུལ་ཆུ་དབྱངས་ཅན་གྲུབ་པའི་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའི་༼བོད་ཡིག་གི་གནས་དང་བྱེད་རྩོལ་ངོས་འཛིན་ཚུལ་ངོ་མཚར་གཏམ་གྱི་མྱུ་གུ་༽རྣམས་ལས་གསལ་བར་གསུངས་ཡོད་པས་དེ་དག་ལ་གཟིགས་པར་འཚལ།
དེང་སང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མུས་ཀྱི་བོད་ཡིག་འདི་སྔོན་ཐོན་གྱི་མི་རིགས་གཞན་དག་གི་ཡི་གེ་དང་བསྟུན་ན་རྙོག་འཛིང་ཆེ་ཙམ་དང་། ཡིག་དཔར་འཕྲུལ་འཁོར་ཐོག་སྤྱོད་སྟབས་མི་བདེ་བ་བཅས་ཀྱི་སྐྱོན་ཆ་ཡོད་པ་དེ་ནི་སྒྲ་སྦྱོར་ཡི་གེ་མིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བ་མ་ཡིན་པར་སྒྲ་སྦྱོར་བྱེད་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པ་གཞན་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་དང་དེང་སང་གི་ཡིག་དཔར་འཕྲུལ་འཁོར་སྒྲིག་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་འཕྲོད་པོ་མེད་པ་དེ་ཙམ་ཞིག་རེད། གལ་ཏེ་བོད་ཡིག་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཡིག་དཔར་འཕྲུལ་འཁོར་ཞིག་བཟོས་པ་ཡིན་ན་བཟོ་མི་ཐུབ་པ་མེད་རུང་དེ་བོད་ཡིག་ཁོ་ནའི་ཐོག་བེད་སྤྱོད་གཏོང་ཐུབ་པ་ལས་ལ་ཏིང་ཡི་གེའི་ཡིག་དཔར་འཕྲུལ་འཁོར་ཐོག་འཕྲོད་པོ་མེད་པའི་དབང་གིས་བོད་ཡིག་གི་ཚབ་བྱེད་ལ་ཏིང་ཡི་གེ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་དགོས་བྱུང་བ་དེ་ནི་ལས་ཀའི་དགོས་མཁོ་ཆེ་ཆུང་ལ་ལྟ་དགོས་པ་མ་གཏོགས། ཚབ་བྱེད་ལ་ཏིང་གི་ཡི་གེ་དེས་ག་དུས་ཡིན་རུང་བོད་ཡིག་གི་གོ་ཆོད་པ་བྱས་ཏེ་སྔར་ཡོད་བོད་ཡིག་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་ནང་དུ་བསྐྱལ་ན་འགྲིག་གི་མ་རེད་ལ། བོད་ཡིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཡིག་དཔར་འཕྲུལ་འཁོར་གསར་པ་བཟོ་རྒྱུར་ངོ་རྒོལ་བྱས་ནའང་འགྲིག་གི་མ་རེད།
དེར་བརྟེན་མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་སྒྲ་རིག་པ་ཡོད་པ་དེ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ལེགས་པར་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོགསྒྲ་རིག་པ་གཞན་དག་ནས་ལེགས་ཆ་ཁ་སྐོང་བྱས་ན་ལེགས་པོ་ཡོང་རྒྱུ་ལས། མི་རིགས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྒྲ་རིག་པ་ནམ་མཁའི་མཐའ་ལ་བསྐྱུར་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྒྲ་རིག་པ་ཟེར་བའི་རྫིག་ཉམས་ཆེན་པོ་བཤད་ན་མི་རིགས་ཁག་གིས་དགའ་བསུ་ཞུ་གི་མ་རེད།
བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་ལ་འགྱུར་བ་ག་འདྲ་བྱུང་བ་ནི། ཐོག་མར་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་དུས་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་ཁག་ཅིག་ལྷ་སའི་ཤར་རྒྱུད་འཇན་ཁོག་སྣང་ལྷ་ཁང་གི་བྲག་རྡོའི་ཐོག་བརྐོས་པ་དེའི་ནང་དོན་ནི་ཐོན་མིས་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོར་བསྟོད་བསྔགས་གནང་བའི་སྙན་ཚིག་བོད་ཡིག་གི་ལོ་རྒྱུས་༡༣མང་པོའི་ནང་འཁོད་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་། དེའི་ཡིག་གཟུགས་ནི་སྦལ་ནག་ན་ལ་བགྲད་འདྲ་ཟེར། དེའི་རྗེས་སུ་རྒྱལ་པོ་མང་སྲོང་མང་བཙན་གྱི་དུས་སུ་ཡིག་མཁན་ཆ་ངར་རིན་ཆེན་འབར་གྱིས་བྲིས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ལ་སོ་ཕག་གཤིབས་འདྲ་ཟེར། དེའི་རྗེས་སུ་རྒྱལ་པོ་འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེའི་དུས་སུ་ཡིག་མཁན་ཆབ་དཀར་བེའུ་ཚེ་ཟེར་བས་བྲིས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ལ་བྱ་ཕོ་འཇོལ་བ་འདྲ་བ་ཟེར། དེ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན་གྱི་དུས་སུ་ཡིག་མཁན་དགེ་བསྙེན་དཀོན་མཆོག་དབང་ཞུ་བས་བྲིས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ལ་ནས་སྔོན་པོ་ཕྱིང་དཀར་གྱི་སྟེང་དུ་བཀྲམ་པ་འདྲ་བ་ཟེར་གྱི་ཡོད། དེ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་དུས་སུ་ཡིག་མཁན་བྷེ་ཤོ་ཁྲམ་ཟེར་བས་བསམ་ཡས་ཀྱི་རྡོ་རིང་ཐོག་བོད་ཡིག་བརྐོས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ལ་མུ་ཏིག་སྟར་ལ་བརྒྱུས་པ་འདྲ་བ་ཟེར། དེ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་མུ་ནི་བཙན་པོའི་དུས་སུ་ཡིག་མཁན་མཁས་པ་ཚེས་སྤོང་བྱང་ཆུབ་ཟེར་བས་བྲིས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ལ་སྦུར་ནག་བགྲད་པ་འདྲ་བ་ཟེར། དེ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་མུ་ཏིག་བཙན་པོའི་དུས་སུ་ཡིག་མཁན་མཁས་པ་འབྲེ་བ་ཡོན་ཏན་ཟེར་བས་བྲིས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ལ་ཉ་མོ་ཆུ་ནང་ནས་ཐོན་འདྲ་བ་ཟེར། དེ་རྗེས་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་གྱི་དུས་སུ་ཡིག་མཁན་མཁས་པ་གྲ་ཤོད་རྣམ་གཉིས་ཟེར་བས་བྲིས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ལ་སེང་གེ་གནམ་དུ་འཕྱོངས་པ་འདྲ་བ་ཟེར། དེ་ནས་དུས་རབས་བཅུ་པའི་མཇུག་ཏུ་སྟོད་མངའ་རིས་དང་མཚོ་སྔོན་བརྒྱུད་ནས་བོད་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བསྐྱར་གསོ་བྱུང་སྐབས། ཡིག་མཁན་མཁས་པ་སྒྲོ་གཉའ་ཁྲི་ཟེར་བས་སྔར་གྱི་རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེ་མ་དཔེ་བྱས་ནས་ཡིག་གཟུགས་ལེགས་བཅོས་བཏང་བ་དེ་ལ་བར་གསར་ཟེར། དེ་རྗེས་རིམ་བཞིན་ཡིག་མཁན་མཁས་པ་ཤཱཀྱ་རྡོ་རྗེ། ཁྱུང་པོ་གཡུ་ཁྲི། སྣ་གནམ་ཞང་བཙུན། སུམ་གྷ་གནོད་སྦྱིན་སོགས་བྱུང་བ་མ་ཟད། ལྷག་པར་དུ་ཁྱུང་པོ་གཡུ་ཁྲི་ལ་སློབ་མ་ཡིག་མཁན་མཁས་པ་བཅུ་གཉིས་བྱུང་ཞིང་ཡང་སློབ་མཁས་པ་ཆེན་པོ་རོང་པོ་སོགས་བྱུང་། ཁྱུང་པོ་གཡུ་ཁྲིས་ལོ་ཙཱ་བ་སྐ་བ་དཔལ་བརྩེགས་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་ལ་དཔེ་བྱས་ཏེ་བོད་ཡིག་དབུ་ཅན་གྱི་ཡིག་གཟུགས་ཐིག་རིས་ཐོག་མར་གཏན་ལ་ཕབ་ཅིང་། དེའི་ཡང་སློབ་མཁས་པ་ཆེན་པོ་རོང་པོས་༼ཡི་གེའི་ཐིག་རིས་གསལ་བྱེད་རིན་ཆེན་སྒྲོམ་བུ་༽ཞེས་པའི་གཞུང་བརྩམས་ནས་བོད་ཡིག་དབུ་ཅན་གྱི་ཡིག་གཟུགས་ཚད་གཞི་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པའི་སྐབས་སྡེ་པ་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་འགྲེལ་བཤད་བརྩམས་གནང་མཛད་ཡོད། ༼བཻཌཱུརྱ་གཡའ་སེལ༽གྱི་ཤོག་གྲངས་༢༧༨བ་༦ཤོག་གྲངས་ཁ་ཤས་བར་ཡོད།
ཡི་གེ་དབུ་མེད་ལ་འབྲུ་མ་ཡང་ཟེར་ཞིང་དེ་ལ་ལི་ལུགས་དང་། ལྡན་ལུགས་གཉིས་ཡོད་པ་ལས་ལི་ལུགས་ཐོག་མར་གསར་གཏོད་བྱེད་མཁན་སུ་ཡིན་སྐོར་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་མི་གསལ་བ་མ་ཟད། དེའི་ལག་རྒྱུན་དེང་སང་ཆད་ཟིན་ཅེས་ལོ་རྒྱུས་འགའ་ཤས་ནང་གསལ། ལྡན་ལུགས་ནི་དེང་སང་ང་ཚོས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བའི་ལག་རྒྱུན་འདི་ཡིན་ཞིང་། དེ་ཡང་ཐོག་མར་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་དཀྱིལ་དུ་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་དུས་ལོ་ཙཱ་བ་མཁས་པ་ལྡན་མ་རྩེ་མངས་ཟེར་བ་དེའི་ལག་རྒྱུན་ཡིན། ལྡན་ལུགས་དེ་ཡང་རྗེས་སུ་ཡིག་མཁན་སོ་སོའི་ལག་རྩལ་འདྲ་མིན་གྱི་དབང་གིས་ཡིག་གཟུགས་གཏན་ཁེལ་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པར་བརྟེན། དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་མགོར་རྒྱལ་རྩེ་སྡེ་སྲིད་རབ་བརྟན་ཀུན་བཟང་འཕགས་ཀྱིས་གནའ་རབས་ལྡན་ལུགས་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་ལ་མཁས་པའི་མི་མང་པོ་བསགས་ནས་དེས་ནང་གི་ཡིག་གཟུགས་ལེགས་ཤོས་ཞིག་ལ་དཔེ་བྱས་ཏེ་དབུ་མེད་ཀྱི་ཐིག་རིས་དང་། ༼ཐིག་བཤད་༽བརྩམས་ཤིང་དེའི་འགྲེལ་པ་ཡང་གོང་གསལ་སྡེ་པ་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་༼བཻཌཱུརྱ་གཡའ་སེལ་༽གྱི་ཤོག་གྲངས་༢༨༣ན༦ཤོག་གྲངས་ཁ་ཤས་བར་ཡོད། ༡༤གོང་གསལ་དབུ་ཅན་དང་དབུ་མེད་གཉིས་ཀྱི་ཐིག་ཚད་དང་། ཡིག་གཟུགས་ཆབས་ཅིག་ཏུ་འཁོད་པའི་དཔེ་རིས་ནི་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་དཀྱིལ་དུ། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྐུ་འབུམ་དགོན་པར་ཤིང་དཔར་བརྐོས་པ་དེ་རེད། དེའི་ཡིག་གཟུགས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་རང་བཞིན་དང་། གཏན་འཁེལ་གྱི་ཚད་གཞི་ཡོད་པའི་ཐིག་རིས་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་ཡག་པོ་བྱས་ཡོད་པས། ཤིང་དཔར་དེ་ནི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཕྱིན་ཀྱང་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་བཟོ་དབྱིབས་མི་འགྱུར་བར་གནས་ཐུབ་པའི་དཔེ་རིས་ཧ་ཅང་ཡག་པོ་ཞིག་ཡིན་པ། དེང་སང་པེ་ཅིན་མི་རིགས་ཕྲོ་བྲང་གི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ནང་བདག་གཅེས་བྱས་ཡོད་པ་རེད། གནའ་རབས་བོད་རིགས་ཀྱི་ཡིག་མཁན་མཁས་པ་ཚོས་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་ངལ་རྩོལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་ཐོན་པའི་ཡིག་གཟུགས་དེ་ལ་མི་རབས་རྒན་པ་མང་པོས་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ་ཐིག་རིས་བཟོ་བ་དང་། ཐིག་བཤད་བརྩམས་པ། དེ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་པའི་དཔེ་རིས་བཟོས་ཏེ་དཔར་སྐྲུན་བྱས་པ་སོགས་ནི་ང་ཚོས་བསྟོད་བསྔགས་བྱེད་འོས་པ་ཞིག་རེད། གང་ཡིན་ཟེར་ན། ཁོ་ཚོས་ཡི་གེ་ནི་སྐད་ཆའི་ཚབ་བྱེད་མཁན་ཡིན་པ་དང་སྐད་ཆ་ནི་བསམ་བློའི་ཚབ་བྱེད་མཁན་ཡིན་པ། བྲིས་པའི་ཡི་གེ་དེས་སྐད་ཆའི་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་མིན་ནི་ཡིག་གཟུགས་ལེགས་ཉེས་ལ་ཐུག་ཡོད་པ་བཅས་གསལ་པོར་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད།
བར་སྐབས་མི་བཞི་ཤོག་ཁག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་སུ་མི་རིགས་གནས་པ་ཁས་མི་ལེན་པའི་ཐོགགྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ཡི་གེ་དང་སྐད་ལ་གཏོར་བཤིག་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་པའི་དབང་གིས་བློ་མཐུན་མང་པོ་ཞིག་གི་བསམ་བློར་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཏེ་བོད་ཡིག་ལ་མདུན་ལམ་མེད་པའི་བསམ་ཚུལ་བྱུང་ནས་བོད་ཡིག་མི་དགོས་པ་བཟོ་རྩིས་བྱེད་པ་དང་། བོད་ཡིག་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུར་མཐོང་ཆུང་། བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་ལ་མཐོང་ཆུང་། བོད་ཡིག་གིས་དེང་སང་གོ་མི་ཆོད་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྟངས་བྱུང་བ་རེད། ཡིག་གཟུགས་ལ་མཐོང་ཆུང་བྱེད་པ་ནི་མར་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རིག་པའི་ཤེས་ཡོན་ད་དུང་ཡག་པོ་ཤེས་ཀྱི་མེད་པའི་རྟགས་རེད། ཡི་གེ་ཟེར་བ་ནི་སྐད་ཆའི་ཚབ་བྱེད་མཁན་ཡིན་པ་དང་། སྐད་ཆ་ནི་བསམ་བློའི་ཚབ་བྱེད་མཁན་ཡིན་སྟབས་རང་གིས་བྲིས་པའི་ཡི་གེ་དེས་སྐད་ཆའི་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་མིན་ནི་ཡི་གེ་དེ་མི་གཞན་དག་གིས་ཀློག་ཐུབ་མིན་ལ་རག་ལུས་ཡོད་པ་དང་། ཐོག་མར་མི་གཞན་གྱིས་ཀློག་མི་ཤེས་པ་དང་ཞག་གསུམ་སོང་ན་སོ་སོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཀློག་མི་ཤེས་པ་དེ་འདྲ་བྲིས་པ་ཡིན་ན། རང་ཉིད་ཀྱི་བྲིས་པའི་ཡི་གེ་དེ་ལ་ཕན་ཐོགས་གང་ཡང་མ་བྱུང་བ་རེད། དེར་བརྟེན་ཡི་གེ་འབྲི་བའི་སྐབས་སུ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བྲིས་བའི་ཡི་གེ་དེ་གཞན་དག་གིས་ཀློག་ཐུབ་པའི་གདེང་ཚོད་ཡོད་པ་བྱས་ཏེ་ཡིག་གཟུགས་གང་ལེགས་འབྲི་རྒྱུར་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས།
དེ་ལ་ཐོག་མར་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བོད་ཡིག་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་བྱུང་ཡོད་མེད་དང་། བཅོས་བསྒྱུར་བྱེད་སྟངས་གང་འདྲ་ཡིན་པའི་སྐོར་བཤད་ན་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པས་དེའི་སྐོར་ཅུང་ཟད་ངོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ་གཤམ་གསལ།
དུས་རབས་བདུན་པའི་དཀྱིལ་དུ་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་ད་ལྟའི་བོད་ཡིག་འདི་ཐོག་མར་གསར་གཏོད་བྱས་པ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་གྱིས་སྲིད་དབང་མ་བཟུང་བར་ལོ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ཅུ་རིང་གི་བོད་ཡིག་གི་དག་ཆ་དེ་ནི། དུས་སྐབས་དེའི་རིང་གི་ལོ་ཙཱ་བ་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ་སོགས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་གནང་བའི་ཡི་གེའི་དག་ཆ་ཡིན་པས་དེ་ལ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བཀས་བཅད་དང་པོ་ཟེར་ཞིང་། ༡༥དེའི་སྐབས་ཀྱི་ཡི་གེའི་དག་ཆ་དང་དེ་དང་མཐུན་པའི་དཔེ་ཆ་གང་དང་གང་ཡོད་སྐོར་སྐྱོགས་སྟོན་ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆེན་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་མཛད་པའི་༼དག་ཡིག་ལི་ཤིའི་གུར་ཁང་༽གི་ཤོག་གྲངས་༡ན་༡ནས་༢བ༡བར་གསལ། དེ་ནས་དུས་རབས་དགུ་པའི་མགོར་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་གྱི་དུས་སུ་ལོ་ཙཱ་བ་སྐ་བ་དཔལ་བརྩེགས་དང་། ཅོག་རོ་ཀླུའི་རྒྱལ་མཚན། ཞང་ཡེ་ཤེས་སྡེ་སོགས་མང་དུ་བྱུང་བ་དེ་དག་གིས་སྐབས་དེའི་ཡུལ་སྐད་དང་བསྟུན་ནས་བོད་ཡིག་གི་དག་ཆ་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་ནས་གཏན་འབེབས་བཟོས་པ་དེ་ལ། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བཀས་བཅད་བར་པ་ཟེར་ཞིང་། ༡༦དེང་སང་བོད་ཡིག་བཅོས་བསྒྱུར་ཐེེངས་དང་པོ་ཟེར། སྐབས་དེར་ཡི་གེའི་དག་ཆ་ལ་བཅོས་བསྒྱུར་གང་བྱས་པའི་སྐོར། གོང་གསལ་༼དག་ཡིག་ལི་ཤིའི་གུར་ཁང་༽གི་ཤོག་གྲངས་༣བ་༣ནས་༡༢བ༣བར་གསལ། དེ་ནས་ལོ་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཙམ་སོང་རྗེས་དུས་རབས་དགུ་པའི་དཀྱིལ་དུ་རྒྱལ་པོ་གླང་དར་མས་སྲིད་དབང་བཟུང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་རྩ་མེད་བཟོ་སྐབས། ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊས་མཛད་པའི་བརྡ་སྤྲོད་བསྟན་བཅོས་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་ནས་༼སུམ་ཅུ་པ་༽དང་༼རྟགས་འཇུག་༽གཉིས་ཙམ་མ་གཏོགས་གཞན་དག་མིག་གིས་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པ་ཆགས་པ་དང་༡༧དེ་རྗེས་དུས་རབས་བཅུ་བའི་མཇུག་ཏུ་བོད་དུ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་བསྐྱར་གསོ་བྱུང་སྐབས་མངའ་རིས་ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་སོགས་བྱུང་བ་ནས། དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་བའི་མགོར་ཞྭ་ལུ་ལོ་ཙཱ་བ་ཆོས་སྐྱོང་བཟང་པོ་བྱུང་བའི་བར་ལོ་བཞི་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་ལྷག་ཙམ་ཞིག་རིང་ལོ་ཙཱ་བ་མཁས་པ་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུ་རེ་བདུན་ཙམ་བྱུང་བ་༡༨དེ་ཚོས་བོད་ཡིག་གི་དག་ཆའི་ཐད་བཅོས་བསྒྱུར་རིམ་པར་གནང་བ་དེ་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་བཀས་བཅད་གསུམ་པ་ཟེར་ཞིང་། ༡༩དེང་སང་བོད་ཡིག་གི་བཅོས་བསྒྱུར་ཐེངས་གཉིས་པ་ཟེར་ཆོགདུས་སྐབས་དེའི་རིང་བཅོས་བསྒྱུར་གང་དང་གང་བྱས་སྐོར་གོང་གསལ་༼དག་ཡིག་ལི་ཤིའི་གུར་ཁང་༽གི་ཤོག་གྲངས་གཉིས་པའི་ནང་དཔེ་མཚོན་འགའ་ཞིག་དྲངས་ཏེ་མཇུག་ཏུ། སྐབས་དེར་བཅོས་བསྒྱུར་དེ་ལྟར་བྱས་ཀྱང་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་བཅོས་བསྒྱུར་ཐེངས་གཉིས་པ་ལྟར་གནས་པ་མང་ཞེས་གསལ།
རྩོམ་སྒྲིག་པ། དོན་འགྲུབ་རྡོ་རྗེ།